یادداشت های درسی من(رؤیت خدا)

سم الله الرحمن الرحیم

آیه ۱۴۳ سوره اعراف  بحث رویت خدا

آیه مورد نظر سه فقره دارد که موافقان و مخالفان  از آن استفاده می کنند.

رب ارنی انظر الیک…. لن ترانی

 ولکن انظر الی الجبل….. فسوف ترانی

سبحانک تبت الیک

ما کلمه لن را به معنای هرگز معنا می کنیم اما اشاعره قائلند که لن یعنی ابد  تا آخر دنیا پس خدا در دنیا دیده نمی شود ولی در قیامت دیده می شود. وهابیت هم که قائل به رویت خدا در دنیا هستند و می گویند لن برای نفی ابد به کار نرفت است و این قضیه شخصیه است یعنی موسی ع نخواهد دید و این دلیل بر این نیست که دیگران هم نخواهند دید.(خودشان را از موسی بالاتر می بینند.) و  اینکه لن ترانی  هرگز نمی بینی چون این ۴۰ نفر با تو هستند مرا نمی بینی اگر تنها بیایی می بینی.

فقره دوم: ولکن انظر الی الجبل

خدا دستور داده که به کوه نگاه کن اگر کوه دوام آورد خدا را خواهی دید این جا قضیه شرطیه هست. پس حکم معلق شده است بر یک شرطی آن هم استقرار جبل.

اشاعره استدلال می کنند که: حکم بر شرط ممکن معلق شده است و چون شرط ممکن است پی رویت هم ممکن است. 

خوب حالا ما می گیم اگر حکمی بر شرط محال متوقف شد چی؟ پس حکم هم محال است.

مثال قرآنی این که جایی که جهنمی ها می خوان برن بهشت اما پاسخ میاد که اگر شتر از ته سوزن رد بشه این ها وارد بهشت می شوند یعنی هیچ وقت وارد بهشت نمی شوند.(اگر کسی گفت خاستر شتر را می کوبیم تا ته سوزن رد بشود می گیم که نه خیر منظور شتر با وصف شتر بودنش هست.)

قائلین به رویت می گن که کوه میتونه سرجاش بمونه و اصل استقرار کوه مد نظر هست و استقرار سایر کوه ها ممکن است پس رویت ممکن است.

جواب ما: استقرار جبل به ما هو جبل ممکن است اما استقرارجبلی که خدا در آیه میگه در صورت جلوه ربوبی هست که محاله کوهی پیدا بشه و امر و جلوه ربوبی به او برسد و در مقابل خدا بایستد و مستقر بماند.

این که میگه کوه در جای خود مستقر بشود اصلا کوه خودش مستقر هست خدا میگه کوهی باشه که بتونه از امر الهی تخطی کنه پس شرط در اینجا محال است و حکم هم کحال است و خدا قابل رویت نیست.

فقره سوم: سبحانک تبت الیک  حضرت موسی داره توبه می کنه از درخواستش( این به ضرر قائلان به رویت هست ) اما این طور میان تفسیر می کنند که: این توبه کردن موسی برای  درخواست رویت برای خودش نیست بلکه برای درخواست برای آن ۴۰ نفر است( تنزیه مشروط نه مطلق) چون مومنین خدا را در قیامت می بینند در حالی موسی ع درخواست رویت در دنیا آن هم برای غیر مومنین کرده است.

جواب ما این است که: اگر موسی ع توبه را بخود نسبت می دهد به خاطر این است که می خواهد اولویت را نشان بدهد که من پیامبر هم نمی توانم ببینم چه برسد به شما عوام.