تعریف عملیات روانی:
عملیات روانی از مفاهیمی است که مورد توجه جدّی دانشمندان وسیاست مداران قرار گرفته است،از این رو تعاریف گسترده و متنوعی در پیش روی ما قرار دارد.صلاح نصر،نویسندهمصری در«عملیات روانی»که ازکتب مرجع دراین فن می باشد،می گوید:
عملیات روانی همان جنگ کلمه وعقیده است؛خواه به صورت مخفی،آشکار،شفاهی و یا کتبی باشد.اساسا سلاحی است که به انسان وعقل او توجه دارد و هرگاه امکان برقراری ارتباط عاطفی با مخاطب را داشته باشد می توان به اعماق آن نفوذکرد.
آمریکایی ها در این بحث مطالعات دیرنی دارند.ارتش آمریکا در مارس۱۹۵۵م در آیین نامه رزمی خود با عنوان«در صحنه نبرد»،در تعریف عملیات روانی آورده است:
عملیات روانی استفاده دقیق وطراحی شده از تبلیغات ودیگر اعمالی است گه منظور اصلی آن تأثیر گذاری بر عقاید،احساسات،تمایلات و رفتار دشمن،گروه بی طرف و یا گروه های دوست است؛به نحوی که پشتیبانی برای بر اوردن مقاصد و اهداف می باشد.
برخی دیگر عملیات روانی را فعالیت های روانی و اعمال سیاسی،نظامی،اقتصادی و ایدئولوژیکی می دانند که به منظور ایجاد زمینه مساعد در احساسات،حالات و رفتار گروه های هدف«دوست،بی طرف یا دشمن»وتغیر احتمالی آنها برای رسیدن به هدف های ملی طرح ریزی و اجرا می گردد.
آن دسته از صاحب نظران که همین دیدگاه را برگزیده اند،فعالیت های پنهان مانند جاسوسی،اقدام به برندازی،آدم کشی و دیگر روش های تروریستی و سانسور را«زمانی که برای قالب بندی افکار و رفتار گروه های خاص طراحی شده باشد»نوعی عملیات روانی می شمرند.
پل لاین برگر محقق و کارشناس خبره جنگ روانی در سال ۱۹۵۴م در کتاب جنگ روانی،استفاده از تبلیغات بر ضد دشمن،همراه با اقدامات عملی است که ماهیت نظامی،اقتصادی یا سیاسی دارد.
برای تعریف بهتر عملیات روانی باید مفردات این اصطلاح شناخته شود:
- «عملیات»:عملیات در اصطلاح خاص نظامی،نبرد برای تسلط بر منطقه ای خاص یا منافعی معیّن است که گاه،تهاجمی به منظور تسخیر و گاهی دفاعی و برای جلوگیری از تسخیر می باشد.
- «روانی»:مقصود در این تعریف،اندیشه و فکر است که مبنای تصمیم و عمل قرار می گیرد.
اقدامات انسان ها بر پایه تصمیمی است که مقدمات فکری ناشی می شود.
هر اقدامی که از انسان عاقل سر میزند،بنابر تصورها و تصدیق هایی است که پیرامون موضوعی حاصل گشته و فرد را مصمّم به اقدام میکند.
روشن است که انسان ها برای دست یابی به منافع و یا گریز ازمفاسد،دست به کاری میزنند و هر عملی،حاصل مقدمات فکری است.
بنابراین،اعمال ورفتار انسان ها مترتب بر تصمیمی است که ریشه در مجموعه افکار و باور ها دارد.البته افراد هر قدر دارای منافع بیشتری باشند،اقدامات پیچیده تری انجام میدهندکه این،خود ناشی از پیچیده تر شدن افکار و اندیشه ها درآنها است.
منبع:
نگاهی به عملیات روانی در اسلام
