فواید روزه از نظر آیت الله العظمی مظاهری
* روزه از عبادتهایى است که در تقویت ایمان و اراده و نیز تهذیب روح و روان انسان نقش مؤثرى دارد.
* روزه موجب مى شود انسان اراده اى قوى بیابد که بتواند تمام اعضاء و جوارح و حتى خطورات قلبى خود را کنترل کند و با تمام قوا در مقابل شیطان ایستادگى کند.
* پرهیز از خوردن و آشامیدن و دیگر مبطلات روزه، موجب استحکام و استوارى ایمان و تقویت اراده مى شود. وقتى اراده قوى شود، جسم نیز از آن پیروى مى کند.
* روزه سبب شکستن شهوات و خواهشهاى نفسانى است و روزه موجب حیات دل و دورى انسان از گناهان مى باشد و آدمى بر اثر دورى از گناهان و پاک شدن از بدى ها، مسیر تعالى و رشد را طى مى کند.
حضرت على (علیه السلام) مى فرمایند:
الصِّیامُ اجتِنابُ المَحارِمِ کَمَا یَمتَنِعُ الرَّجُلُ مِنَ الطَّعامِ وَ الشَّرابِ. «۱»
روزه دورى گزیدن از کارهاى حرام است، همانگونه که روزه دار از خوراک و نوشیدنى خوددارى مى ورزد.
* از فواید دیگر روزه، تندرستى، نشاط و شادابى جسم است. کسانى که روزه مى گیرند، این نشاط و شادابى را به خوبى در خود احساس مى کنند. پیامبراکرم (صلی الله علیه وآله) مى فرمایند:
صُومُوا تَصِحّوا. «۲»
روزه بگیرید تا تندرست بمانید.
* روزه در سیر و سلوک و پیمودن راه تقرب به سوى پروردگار نقش مهمى دارد. استادان علم اخلاق براى تهذیب شاگردان خود، به آنان دستور روزه مستحبّى مى دهند. روزه، مجاهدتى است که در سوق دادن سالک به سوى مقصد اعلى و آماده کردن او براى لقاى حضرت حق کارساز است.
* روزه خود به مثابه معلم اخلاق، انسان را تربیت مى کند. همانگونه که معلم اخلاق، شاگردان خود را در رسیدن به مقصد و هدف متعالى کمک و راهنمایى مى کند، روزه نیز انسان را به هدفهاى با ارزش و والاى انسانى هدایت و او را در این راه یارى مى کند.
* روزه موجب رفع گرفتارى و برآوردن بعضى از حاجتها در این دنیا و خشنودى و لقاى پروردگار در جهان آخرت مى شود.
امام صادق (علیه السلام) مى فرمایند:
لِلصَّائِمِ فَرحَتانِ فَرحَهٌ عِندَ إِفطَارِهِ وَ فَرحَهٌ عِندَ لِقَاءِ رَبّهِ. «۳»
براى روزه دار دو هنگامه شادى و سرور است: نخست شادى وقت افطار و دیگر شادى هنگام دیدار پروردگار.
* مهمترین اثر و برکت روزه به وجود آمدن روح تقوا و خداترسى در انسانهاست. خداوند در قرآن کریم مى فرماید:
یَا أیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا کُتِبَ عَلَیکُمُ الصِّیَامُ کَمَا کُتِبَ عَلَى الَّذِینَ مِن قَبلِکُم لَعَلَّکُم تَتَّقُونَ. «۴»
اى کسانىکه ایمان آورده اید! خداوند روزه را بر شما واجب گردانید، همانگونه که بر گذشتگان شما واجب شده بود، باشد که تقوا پیشه کنید.
در واقع، راز و حکمت وجوب روزه بر انسانها پدید آمدن روح تقوا و خداترسى در آنهاست. از دیدگاه اسلامى مهمترین عنصر در خودسازى، تقواست. روح خداترسى در انسان موجب مى شود که شیطانهاى درون و برون نتوانند بر او چیره شوند.
* در خصوص فواید روزه در روایات حضرات معصومان (علیهم السلام) آمده است که روزه شکرگزارى از نعمتهاى الهى است، چرا که به سبب روزه و گرسنگى، قدر نعمتهاى خداوند بر روزه دار آشکار مى شود و شکر آن نعمتها را به جا مى آورد.
* فایده دیگر روزه، احسان کردن به مستمندان است؛ زیرا به سبب روزه و درک گرسنگى، حال فقیران بر روزه دار معلوم مى شود و این باعث رقّت قلب و احسان به آنان مى شود.
* از نظر معصومین (علیهم السلام) به وجود آمدن حالت تضرّع و خشوع در روزه دار از مهمترین فواید روزه محسوب مى شود؛ چرا که روزه سبب برطرف شدن تیرگى باطن و کدورت دل است و جلاى دل نیز موجب تضرّع و خشوع است و تضرّع و خشوع هم قرب الهى را در پى دارد.
* روزه موجب صفاى دل، قطع امید از مخلوق و انس به بارى تعالى است. روزه موجب مى شود که حساب بنده در روز قیامت سبک و حسنات او دو چندان شود.
* نماز و روزه دو عامل نیرومند معنوى هستند که در هنگام بروز مشکلات مى توان با استمداد از آنها تلخى ها و دشوارى ها را بر خود هموار کرد. در قرآن کریم آمده است:
وَ استَعِینُوا بِالصَّبرِ وَ الصَّلَوهِ وَ إِنَّهَا لَکَبِیرَهٌ إِلَّا عَلَى الخَاشِعِینَ. «۵»
از صبر و نماز یارى جویید و این دو جز براى اهل خشوع، امرى بزرگ و دشوار است.
در این آیه کریمه به جاى روزه صبر گفته شده است؛ زیرا روزه یکى از مصادیق صبر است. بنابراین، معناى آیه به تعبیر برخى از مفسّران این است که در مشکلات و گرفتارى هاى خود از روزه و نماز یارى جویید.
________________________
پی نوشت:
۱٫ مستدرک الوسائل، ج ۷، ص ۳۶۷٫
۲٫ بحار الانوار، ج ۹۳، ص ۲۵۵٫
۳٫ الکافی، ج ۴، ص ۶۵٫
۴٫ بقره، ۱۸۳٫
۵٫ بقره، ۴۵٫
منبع:
روزه، سلوک پرهیزکاران؛ آیه الله العظمی حسین مظاهری
