دروغ عامل ویرانی:
إنّ الله عزّ و جلّ جعل للبشر اقفالاً و جعل مفاتیح تلک الاقفالا الشراب و الکذب شرٌ مِن الشراب. خدای تعالی بر بدی ها قفل فراوانی زده و شراب را کلید آن قرار داده است، اما دروغ از شراب بدتر است. الکذب ینقص الرزق- دروغ روزی را کم می کند. علی کلّ خصلةٍ یطبع أو یطوی علیها المؤمن إلّا الخیانه و الکذب مؤمن ممکن است هر خصلتی پیدا کند و حتی با آن خصلت بمیرد اما به خیانت و دروغ آلوده نمی شود. بزرگ ترین کژی ها و لغزش ها نزد خدا، زبان دروغ پرداز است الکذب هو خراب الایمان، دروغ مایه ویرانی ایمان است:
وعده دروغ: عمل به وعده واجب و خلف وعده حرام است العده دین، وعده دین است. حرمت آن: وقتی که بر اثر سهل انگاری خلف وعده کند وگرنه اگر از اول قصد نداشته باشد- منافق است. یا ایّها الّذینَ آمَنوا لِمَ تقولونَ ما لا تَفعَلون؟ – کبر مقتاً
سوگند دروغ: حضرت رسول(صلی الله علیه و آله) ما حلف حالف بالله فادخل فیها مثل جناح بعوضه إلّا نکته فی قلبه إلی یوم القیامه 0- هر کس سوگندی به خدا یاد کند که به اندازه بال پشه ای دروغ در آن باشد نقطه ای سیاه در قلبش پدید می آید و تا روز قیامت باقی می ماند.
دروغ شوخی: امیر المؤمنین(علیه السلام) لا یجد عبد طعم الایمان حتی یترک الکذب هزله و جدّه هیچ بنده ای طعم ایمان را نچشد تا از دروغ شوخی و جدی بردارد.
لا یصلح من الکذب جدٌ و لا هزلٌ دروغ چه جدی و چه شوخی ناروا است.
امام سجاد(علیه السلام) به فرزندانش: إتّقوا الکذب الصغیره منه الکبیره فی کلّ جدٍ و هزلٍ از دروغ بپرهیزید چه کوچک چه بزرگ چه شوخی چه جدی دروغ شوخی:
1.در حال دروغ گفتن ظاهری جدی دارد به طوری که شنونده متوجه نشود، گوینده قصد شوخی دارد.
مقام، مقام شوخی و خنده است، به طوری که شنونده ازاول بداند گوینده درصدد شوخی است.
نوع .اول: حرام است- چون کلام به صورت دروغ منعقد شده و اینکه گوینده پس از آن بگوید شوخی داشته- موجب جواز نمی شود.
دوم: اصلاً دروغ محقق نمی شود چون گوینده و شنونده هر دو می دانند که صدور کلام جدی نیست.
موارد جواز دروغ: 1.مقام ضرورت و ناچاری.(مصلحتی) – در مقام تقیه، اکراه، اضطرار به صورت پنهان کردن عقیده إلّا مَن اُکره قلبه مطمئنٌ بالایمان – عمار یاسر در حال تا توریه امکان دارد دروغ نباید گفت. 2. اصلاح میان مردم: حضرت رسول(صلی الله علیه وآله): با علی! إنّ اللهَ أحبّ الکذب فی الاصلاح و ابغضَ الصدق فی الفساد. خداوند دورغ صلح آمیز را دوست دارد و از راست فتنه انگیز بیزار است.
امام صادق(علیه السلام): المُصلح لیس بکذاب ، منظور از مصلحت، صلح و آشتی اشت نه مصلحت شخصی، 3.خدعه ونیرنگ در جنگ- اطلاعات جنگی 4. وعده به خانواده: در صورتی که خانواده تقاضایی فراتر از امکانات مرد داشته باشند و با برخورد منفی موضع گیری ایجاد می شود و پاسخ منفی و تند سبب جریحه دار شدن و تزلزل ارکان خانواده می شود ولی با بودن امکانات مالی و در هر موضوع جزئی نمی توان زیرا حس اعتماد از بین می رود. 5. گفتن دوستت دارم به همسر
موقعیت دروغگو: 1. در ردیف شرک، 2.از درگاه خدا طرد می شود 3.مستوجب لعنت فرشتگان است. 4.علامت نفاق است. 5.محرومیت از نماز شب 6.فراموشی می آورد 7.رزق را کم می کند 8.نوعی بیماری 9. بدتر از ربا و شراب است 10.باعث روسیاهی است 11.کلید گناهان و موجب خرابی ایمان است.
