جعبه ی جادویی رفیق شفیق خانواده ها
روزها می گذرد پیشرفت ها و تنوع هاهم بیشتر می شود و هر روز علمی جدید کشف می شود،تلویزیون پدیده ای است عجیب که چندی پیش وارد زندگی انسان ها شد و به گونه ای معجزه آسا تقریباً در همه ی خانه ها وارد شد، چنان که توجه بیشتر اندیشمندان را به خود معطوف داشته است. به همین دلیل، بسیاری از افراد آن را وسیله ای برای نابودی جامعه انسانی می دانند. در مقابل، گروهی دیگر آن را وسیله ای برای سرعت بخشیدن و بالا بردن توانمندی بشر محسوب می دارند.
در این مقاله، سعی شده است برخی از جنبه های منفی تلویزیون مورد بررسی قرار گیرد.
نظام فکری حاکم بر تلویزیون
تلویزیون به عنوان وسیله ای برای شکل دادن افکار عمومی، با زیر پوشش قرار دادن معضلات اجتماعی و مسایل مربوط به سیاست داخلی و خارجی و همچنین با عرضه برنامه های تفریحی و نمایشی اش، نقش خود را می نمایاند، بدون توجه به نوع برنامه ای که از آن پخش می شود مجله های خبری، موسیقی ها، مسابقه های تلویزیونی، نمایش مجموعه ها و مانند آن.
برای مثال، نظام فکری حاکم بر تلویزیون های غرب، سرمایه داری است که آن را به عنوان یک نظام و روش زندگی ارج نهاده است و تمام فعالیت ها، نه تنها تلویزیون، بلکه تمام رسانه ها باید در این زمینه باشند. در تاریخ آمریکا، بارها مشاهده شده که کسانی که حتی کوچک ترین بی توجهی به این ایدیولوژی حاکم داشته اند دچار ورشکستگی شده اند. بنابراین، این یک قانون کلی است.
در کشور ما نیز ایدیولوژی حاکم بر تلویزیون، باید از نظام حاکم ـ یعنی نظام جمهوری اسلامی ـ اتخاذ شده باشد و جهت گیری آن در راستای تقویت دین باشد. از این رو، متولّیان رسانه ها، بخصوص تلویزیون، باید تخصص، تعهد و تدیّن داشته باشند.
هر چند در این راستا بسیاری از افراد رعایت نمی کنند، و با توجه به نقش تعیین کنندهای که دارند صدمات بسیاری به جامعه زده اند.
بررسي اجمالی اثرات منفي تلويزيون
دررابطه باتلويزيون ديدگاههاي متفاوتي ابرازشده است كه هركدام مبتني برتحقيقات ونتايج گرفته شده ازآنهاابرازگشته است
خشونت
ازاثرات منفي كه براي تلويزيون مي‌گويند ترويج خشونت وصحنه هاي شهواني وتحريك اميال جنسي رابراي بيننده ها ببارمي‌آورد.
آقاي ستوده دركتاب جامعه شناسي انحرافات چنين مي‌گويد: ترويج کجروي با نشان دادن صحنه هاي ازقبيل نشان دادن صحنه هاي خشونت وصحنه هاي شهوت راني كه هم درجوانان وهم درسالمندان تأثير نظربازي مخربي بر جاي مي‌گذارد.
البته ايشان درادامه مي‌گويدكه تأثيرتلويزيون دراين موارد بر بينندگان به يك سطح نمي‌باشد ولي اثرات خود رادارد. واين تأثير در دوشكل تقليدي واعتقادي درببينندگان مخصوصاً دركودكان تأثير مي‌كندكه به صورت هاي گوناگون درايام زندگي درقالب واشكال گوناگون کجروي درانسانها ظاهرمي‌گردد.
اعتياد
يكي از اثرات منفي معتادشدن به اين وسيله ارتباطي است كه درصورت دست نيافتن به آن ويا درزمان معين بدان دست نيابند باعث ازبين رفتن تعادل درانسان مي‌گردد. البته درشرايط كنوني دست يافتن به آن چندان مشكل به نظر نمي‌رسد ولي اعتيادبه آن مي‌تواند باعث اتلاف وقت وقدرت فكركردن راازانسان بگيرد وانسان باتوجه به اينكه موجود انديشمند است وديدن تلويزيون وپذيرفتن معاني القا شده ازتصاوير باصفت مبتكري و انديشمند بودن انسان دارد. ذهن انسان دچاركرختي مي‌شود ودرمقابل حوادث مانندكف برروي آب،بي اراده به اينسو وآنسوكشيده مي‌شود.
كودكان باديدن صحنه هاي خشونت چون فرق ميان صحنه واقعي وغير واقعي رانمي‌توانندتشخيص دهند درآنها افكار ماجراجوئي القامي‌شود و آنها را به سوي عوامل مخرب و ضداجتماعي سوق مي‌دهد در واقع افراد بيننده را درونگر به بار مي‌آورد و انديشه عميق و تحليل را از انسان مي‌گيرد.
تأثير بر قدرت انتخاب
تلويزيون قدرت انتخاب برنامه هاي صحيح را از مردم سلب مي‌كند چون كه انتخاب برنامه هاي فعلي تلويزيون همان انتخاب برنامه هاي اعلان شده ازسوي مدير وكاركنان تلويزيون كه از پيش اعلان شده و پيشنهاد گرديده مي‌باشد و مردم ازميان موضوعات محدود برنامه هاي خود را انتخاب مي‌كنند.
ترویج فرهنگ بیگانه
بسیاری از افراد با نوع پوشش و رفتار خود ترویج فرهنگ بیگانه را می کنند هر چند بسیاری از این افراد نا آگاهانه این کار را انجام می دهند، اما خوب است این افراد کمی در رفتار خود تامل کنند.
بیگانه شدن افراد خانواده با هم
گاهی وقت ها افراد خصوصا مادران خانواده آنقدر سرگرم تلویزیون می شوند که شوهر و فرزندان خود را فراموش می کنند،بطوریکه از تربیت فرزندان خود غافل می شوند، و هم باعث صدمه به خانواده و هم جامعه می شود.
آمیخته شدن آهنگ های نا سالم با روح و روان
امروزه در تلویزیون جمهوری اسلامی ایران بسیاری از آهنگ هایی که پخش می شود از نظر شرعی صلاحیت ندارند و متاسفانه مسولین توجه چندانی به این مسئله ندارند، و این امر باعث شده این آهنگ ها با روح افراد آمیخته شود و همین امر را که تلویزیون ایران این آهنگ ها را پخش می کند بهانه ای قرار داده اند که هر آهنگی را گوش دهند.
کاهش سطح درک افراد
متاسفانه بسیاری از افراد وقتی پای تلویزیون می نشینند همه چیز را فراموش می کنند، و با عث می شود کمتر به سراغ مطالعه ی مطالب علمی بروند و به هیچ عنوان حاضر نیستند حتی یک قسمت یک سریال را از دست دهند.
بدآموزی و تهدید سلامت جسمی، روانی و رفتاری آنان
بسیاری از برنامه ها و فیلم های تلویزیون بدآموزی بسیاری برافراد دارند، واین برنامه ها و فیلم ها سلامت جسمی و روانی افراد را به خطر می اندازند، وبه جامعه آسیب فراوانی می رسانند.
الگو پذیری فکری واخلاقی
گروهی از مردم وقتی یک شخصیت را در یک سریال یا در یک برنامه ی تلویزیون ببینند اگر از آن فرد هر چند نقشی منفی داشته باشد خوششان بیاید آن فرد را الگوی خود قرار می دهند.
رواج مصرف گرایی
از دیگر تاثیرات آن در حوزه اخلاق اجتماعی و فرهنگ عمومی، رواج مصرف گرایی بوده است.
البته تلویزیون تاثیرات مثبت بسیاری دارد وهمه ی افراد این تاثیرات را قبول دارند،از جمله برنامه های مذهبی،پزشکی، ورزشی،کودک و…که هرکدام از اینها خود تاثیر بسزایی در جامعه دارند.
