فاطمه كيست؟
اللّهم صلّ علي الصديقة فاطمة الزكية حبيبة حبيبك و نبيّك و ام أحبّائك و أصفيائك الّتي انتجبتها و فضّلتها و اخترتها علي نساء العالمين و صلّ علي ولدها الذي بشّرها به خاتم النبيين صلوات الله عليه و آله، بقية الله في ارضه ارواح العالمين له الفداء.
پيرامون شخصيت جامع الأطراف و وسيع الأبعاد حضرت زهرا سلام الله عليها آنچه گفته‌اند و نوشته‌اند و باز هم گويندگان و نويسندگان بگويند و بنويسند، به پايان بيان مقامات و درجات و فضائل حضرت نمي‌رسند.
اگر چه عمر آن حضرت به واسطه ورود مظالم جانكاه، به ظاهر كوتاه بود، امّا در همين فرصت اندك، مواضعي را از خود نشان دادند كه درس‌هاي سازنده آن در طول تاريخ، براي همه، راهبر و حقّ‌نما است.
و به قول آن شاعر كه مي‌گويد: ضلّ من جعل مقياس الحياة الطولا، نبايد مقياس زندگي را طولاني‌بودن ظاهري عمر قرار داد، بلكه مقياس حقيقي حيات بشر، عرض عمر و بركات وجودي او است.
حيات حضرت زهرا سلام الله عليها نيز مانند حيات پدر بزرگوارش حضرت خاتم الانبياء محمد بن عبد الله صلي الله عليه و آله، بسيار عريض، گسترده و پهناور، و سرشار از آثار و بركات بود.
در عالم وجود، كسي از حضرت زهرا عليها آلاف التحية و الثناء، در علم و اخلاق و سيره و مقامات انساني و كمالات و جنبه‌هاي روحي و جسمي نزديك‌تر به حضرت رسول صلي الله عليه و آله و سلم – شخص اول عالم امكان- نيست.
اگر چه طول عمر آن بزرگوار 18 سال بيشتر نبود، اما عرض آن بيش از ميليون‌ها و بيشتر و بيشتر بود. مهمّ اين است كه شخص در مدّت كوتاه حيات خويش، كارهايي بزرگ انجام دهد كه از ديگراني مثل او در هزاران برابر آن سال‌ها، صادر نمي‌شود.
از اين جهات، هر چه ما در اين موضوع و ميدان وارد شويم، و هر چه در رشته‌‌هاي مقامات و فضائل آن بزرگوار مطرح كنيم، نمي‌توانيم حقّ مطلب را ادا نماييم.
همه مقاماتي را كه بتوان براي يك انسان كامل فرض كرد، حضرت زهرا سلام الله عليها در رتبه اول و در درجه اول آن قرار دارد.
مواضع حضرت زهرا عليها السلام در ايمان و معرفة الله، در بندگي خدا و عبادت، در بي‌اعتنايي به دنيا و قناعت، در رحم و ايثار ديگران بر خود، در همسرداري و تربيت فرزند، در حفظ كرامت‌ها و حشمت‌هاي خاصي كه اسلام براي بانوان توصيه نموده است و در رعايت ستر و عفاف، و در نشان‌دادن تمام ده صفت برجسته‌اي كه در سوره احزاب براي زنان، مانند مردان افتخار شمرده شده، يگانه و اسوه بود.
همه تاريخ حيات آن حضرت براي انسان اعجاب‌آفرين است كه چگونه يك زن، و تا كجا مي‌تواند به آن مقامات عالي نائل شود، و سير خودش را به طرف خداوند متعال ادامه بدهد.
آن قدر انوار وجود فاطمه عليها السلام درخشان است كه بعضي از زنان پيغمبر در توصيف ايشان مي‌گويد: «مَا رَأَيْتُ أفْضَل مِنْ فَاطِمَة غَير أبِيهَا؛ من برتر از فاطمه نديدم مگر پدرش را»(1)
مواضعي كه حضرت صديقه طاهره فاطمه زهرا سلام الله عليها بعد از رحلت حضرت رسول صلي الله عليه و آله و سلم اتخاذ كردند، بسيار والا و اعجاب‌انگيز بود. او كه مسئوليت بزرگ رساندن حقايق به مردم را بر عهده خودش مي‌ديد، معجزه‌وار آن خطبه بزرگ را در مسجد پيامبر صلوات الله عليه و آله انشاء كرد.
در آن شرايط و موقعيت كه براي هيچ كسي امكان چنان سخنراني و چنان خطبه و بيان حقائقي ميسر نبود آن حضرت – كه سلام و درود خداوند بر او باد- تنها كسي بود كه با حضور خود و ايراد آن خطبه بليغه، حضور رسول الله صلي الله عليه و آله را به ياد مستمعين مي‌آورد.
آن حضرت با چادر و عبايي كه پوشيده بودند و روي زمين كشيده مي‌شد و در حالي كه زنان بني‌هاشم اطراف ايشان را گرفته بودند وارد مسجد شد.
به امر آن بزرگوار، پرده‌اي بين بانوان و مردان كشيده شد تا حضرت از پشت پرده خطبه بخوانند و چنان خطبه را بالبداهة انشاء مي‌فرمودند كه مستمعان را سكوت فراگرفته و اشك از چشمان آنها سرازير شده بود.
وجود حضرت فاطمه زهرا سلام الله عليها وجودي آسماني و ملكوتي است كه امثال بنده نمي‌توانيم در اين ميدان‌ها وارد شويم و به وصف آن حضرت بپردازيم.
اصلاً يكي از اركان مهمّ عنوان والاي اهل بيت عليهم السلام، حضرت زهرا سلام الله عليها است. در آيه تطهير «إنّما يُريدُ اللهُ لِيُذهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ اَهْلَ البَيْتِ وَ يُطَهِّرَكُم تَطْهِيراً»(2)، حضرت فاطمه زهرا سلام الله عليها يگانه بانويي از آن پنج تن است كه اين آيه در شأن آنها نازل شده است و او مشمول اين آيه است.
و در آيه «فَمَنْ حَاجَّكَ فيهِ مِنْ بَعْدِ ما جاءَكَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعالَوْا نَدْعُ أَبْناءَنا وَ أَبْناءَكُمْ وَ نِساءَنا وَ نِساءَكُمْ وَ أَنْفُسَنا وَ أَنْفُسَكُمْ»(3)، يگانه زني كه با حضرت رسول حضور پيدا كرد فاطمه زهرا صلوات الله عليهما بود.
در آيه «قُلْ لا أَسْئَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْراً إِلّا الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبى»(4) هم وقتي از حضرت رسول صلوات الله عليه و آله مي‌پرسند كه نزديكان شما – كه خداوند در اين آيه امر به مودّت آنها فرموده- چه كساني هستند؟
مي‌فرمايند: علي و فاطمه و حسن و حسين صلوات الله عليهم اجمعين. (5)
مقام معنوي حضرت زهرا سلام الله عليها و وجود مبارك ايشان، حجتي است براي حقانيت شيعه. بنده يك وقتي كه در مدينه بودم، شنيدم كتابخانه‌اي در آنجا كتاب‌هاي ضد شيعه را مي‌فروشد. بنده رفتم و كتاب‌هاي آنجا را بررسي كردم. ديدم يكي از آن كتاب‌ها روي ميز صاحب مكتب است. كتابي بود به نام «و جاء دور المجوس»
با صاحب كتابخانه مشغول صحبت شدم. ايشان از كتاب‌هايي نام برد كه بنده آنها را مي‌شناختم. بعد پرسيد كه شما اين كتاب را ديده‌ايد يا نه؟ گفتم: نديدم، ولي مي‌دانم كه تمام مطالب افترا و دروغ است. گفت: نخوانده از كجا مي‌گوييد؟
كتاب را گرفتم و باز كردم. در همان نگاه اول، مطلبي را كه نوشته بود عنوان كردم، و جعل و كذب‌بودن آن را برايش ثابت نمودم.
بالاخره بعد از كمي صحبت، پرسيد كه عقيده شما در مسأله خلافت آن دو نفر چيست؟ گفتم: اين چه سؤالي است كه شما مي‌كنيد! معلوم است كسي كه عقيده به آنها نداشته باشد، از دين خارج نمي‌شود، و كسي كه از دنيا برود و آنان را نشناخته باشد بي‌دين نيست.
در ادامه كه نسبت به عقيده شيعه درباره امر خلافت اصرار مي‌كرد گفتم: عقيدتنا عقيدة سيدة فاطمه سلام الله عليها.
اين را كه گفتم ساكت شد، و معلوم بود مواضع آن حضرت نسبت به خلفا را نمي‌توانند ردّ نمايند. سپس پرسيد: بعد چطور؟ و منظورش اجماع ساختگي بود. گفتم: ما به همان اعتقاد حضرت زهرا عليها السلام باقي هستيم.
وقتي باز هم همين حرف محكم را تكرار كردم، ديگر نتوانست حرفي بزند.
غرض اين‌كه موقعيت و مواضع حضرت فاطمه زهرا صلوات الله و سلامه عليها، موقعيتي است كه اساس مذهب تشيع را تقويت و تأييد مي‌كند.
بنابراين بايد معارف و هدايت‌هاي سرور بانوان جهان، بضعه رسول صلوات الله عليه و آله را در معرض مطالعه همگان قرار دهيم كه همين عقايد و هدايت‌ها حجّت تشيع مي‌باشد.
بايد در اين ايام، خطبه معجزه‌وار حضرت زهرا سلام الله عليها – كه متضمن همه‌گونه پيام لازم و سازنده در تمام نواحي حيات است- مورد توجه قرار بگيرد.
بايد موضع حضرت آنجا كه مي‌فرمايد: «خَيْرٌ لِلنِّسَاءِ أَنْ لَا يَرَيْنَ الرِّجَالَ وَ لَا يَرَاهُنَّ الرِّجَال؛ براي زن بهترين حال اين است كه هم مرد بيگانه او را نبيند و هم او مرد بيگانه را نبيند»(6)، مورد توجه و تأمل بانوان زهرايي قرار بگيرد.
بايد مراسم و ذكر فضائل آن حضرت هميشه زنده بماند كه يكي از وسائل تقرّب به خداوند، احياء امر اهل بيت عليهم السلام خصوصاً فاطمه زهرا سلام الله عليها مي‌باشد.
بايد در چنين موقعيتي هر چه مي‌توانيم مقام حضرت زهرا عليها السلام را بيشتر تجليل بكنيم و معارف ايشان را به مردم برسانيم كه اداي مزد رسالت حضرت رسول صلي الله عليه و آله، تجليل و تقدير از ايشان است.
البته كساني كه در مقام تجليل و تعظيم آن حضرت هستند، طبعاً ملتزم به احكام هم مي‌باشند. همان‌طور كه امام صادق عليه السلام در شعري كه انشاد كردند فرمودند:
تَعْصِي الْإِلَهَ وَ أَنْتَ تُظْهِرُ حُبَّهُ هَـذَا مُحَالٌ فِي الْفِعَالِ بَدِيعٌ
لَـوْ كَــانَ حُبُّكَ صَادِقاً لَأَطَعْتَهُ إِنَّ الْمُحِبَّ لِمَنْ يُحِبُّ مُطِيع(7)
يعني علامت صدق و صداقت ما در محبّت فاطمه زهرا عليها آلاف التحية و الثناء اين است كه در راه او و خط آن بزرگوار ثابت‌قدم باشيم و هميشه و هر لحظه، اطاعت از امر خدا و رسول و ائمه طاهرين عليهم السلام را سرلوحه كار خودمان قرار بدهيم.
پي‌نوشت‌ها:
1. مجمع الزوائد هيثمي، كتاب المناقب، باب مناقب فاطمة بنت رسول الله صلي الله عليه و آله، ح15193.
2. سوره احزاب، آيه33.
3. سوره آل عمران،آيه61.
4. سوره شوري، آيه23.
5. بحار الانوار؛ج23، ب13.
6. وسائل الشيعة، ج20،ح25054.
7. امالي شيخ صدوق ره، مجلس74.
