چگونگي تسخير جهان با ياران معدود
سؤال:
ممکن است توضيح دهيد؛ چگونه با جمعيت روز افزون بشر که اکنون طبق آمارگيري هاي دقيق از سه ميليارد بيشتر است، حضرت صاحب الزمان عليه السلام با سيصد و سيزده نفر دنيا را مسخر مي فرمايد؟
و چگونه ممکن است مثلاً سه ميليارد نفر تسليم يک جمعيت اندک معدود شوند و از عادات و اخلاق و برنامه ها و سنن خود دست بردارند؟
آيا غلبه آن حضرت بطور اعجاز و خرق عادت است يا آنکه با ملاحظه اسباب و علل و عوامل ظاهري نيز غلبه و پيروزي آن جناب ممکن است؟
جواب:
بر حسب روايات و احاديث شريفه، وقتي حضرت صاحب الامر عليه السلام ظاهر مي شوند، نخست سيصد و سيزده نفر از خواص اصحاب آن حضرت در مکه معظمه حاضر خدمتش مي گردند و وقتي عده اصحاب و اجتماع کنندگان به ده هزار نفر رسيد از مکه خارج مي شوند .
و اما غلبه آن حضرت و حکومت جهاني اسلام، ممکن است بطور اعجاز و خرق عادت انجام يابد و ممکن است با فراهم شدن اسباب و علل ظاهري باشد و ممکن است به هر دو نوع واقع شود، چنانکه پيشرفت و غلبه پيغمبر اکرم صلي الله و عليه وآله و قواي اسلام به هر دو نوع بود.
اما بطور اعجاز و خرق عادت، محتاج به توضيح نيست که حصول چنين غلبه مطلق براي آن حضرت، به خواست خداوند، امري است ممکن و معقول و با وعده هاي صريح و بشارتهاي حتمي که در قرآن مجيد و احاديث متواتر داده شده، بدون شبهه حاصل خواهد شد و خداوند به مصداق آيه (کم من فئة قليلة غلبت فئة کثيرة باذن الله) «چه بسيارند گروه اندکي که به اذن خداوند، بر گروه بسياري چيرگي مي يابند».
آن حضرت، اصحابش و عموم بندگان شايسته خدا را بر تمام ملل غالب و حاکم، و وارث و مالک ارض قرار مي دهد.
و از لحاظ اسباب، و علل ظاهري هم اگر موضوع را بررسي کنيم، حصول چنين فتح و غلبه و تشکيل آن حکومت الهي ممکن و عملي خواهد بود؛ زيرا آن حضرت در موقعي ظهور مي کند که اوضاع و احوال اجتماعي و اخلاقي و سياسي کاملاً مساعد باشد.
در آن موقع همه ملل از مدنيّت معنوي و اخلاقي محروم، و دشمني و کينه و ظلم و تجاوز، همه را نسبت به يکديگر بدبين و از هم جدا ساخته و اتحاد، وحدت، همفکري و همکاري، به کلي از ميان بشر رخت بر بسته و از اينکه کسي بتواند بدون مدد غيبي جامعه را رهبري کند، همه مأيوس مي گردند و خلاصه همه با هم در مبارزه و جنگ و ستيز و همه از وضع خود ناراضي، و از مکتبهاي مختلف که عرضه مي شود نااميد بوده و منتظر تغيير رژيم و انقلاب و عوض شدن اوضاع، و کنار رفتن زمامداران خدانشناس و برداشته شدن مرزها و الغاي تجزيه ها و تقسيمها مي باشند.
در يک چنين موقعيتي، حضرت صاحب الزمان ـ أرواح العالمين له الفدا ـ و اصحابش، با نيروي ايمان و اخلاق حسنه و با نجات بخش ترين برنامه هاي عمراني و اقتصادي و عدالت اجتماعي، براي انقلاب و دعوت به قرآن و اسلام، قدم به ميدان مي گذارند و آن نهضت الهي و دعوت روحاني را شروع مي کنند و مردم را بسوي خدا و احکام خدا و زندگي برابري و برادري، عدل و امنيت، صفا و وفا، راستي و درستي و نظم صحيح، مي خوانند و خود و اصحابش، نمونه همه فضايل بشري مي باشند و با نيروي ايمان و استقامت و پشتکار و همتي که مخصوص مؤمنان ثابت قدم است، هدف و مقصد خود را تعقيب مي نمايند.
معلوم است اين جمعيت با آن برنامه ها و وضع کار، در آن دنياي پرآشوب و غرق در طوفان گرفتاريها و فشارها، دلها را به خود متوجه نموده و فاتح و پيروز و موفق مي شوند و هيچ نيروئي نمي تواند در برابر آنها مقاومت کند.
و شاهد اين حقيقت، همان ظهور رسول اکرم صلي الله و عليه وآله و پيشرفت سريع دين اسلام و فتوحات محير العقول مسلمين در قرن اول اسلام است، که يکي از علل ظاهري آن پيروزيهاي پي در پي و درهم شکسته شدن ارتش هاي انبوه دولت شاهنشاهي ايران و امپراطوري روم، فساد اوضاع اجتماعي و اداري ايران و روم بود که مردم اين کشورهاي پهناور را براي قبول يک دعوت صحيح و حکومتي متکي به مباني عدالت و مساوات آماده کرده بود.
مردمي که در برابر دستگاههاي ديکتاتوري و استبداد بسيار خشن و غير انساني سلاطين و امراي خود، از بنده هم خوارتر بودند و از حقوق انساني محروم شده بودند، مردمي که به هر کس و هر مقام نظر مي کردند، يک نقطه روشن در او نمي ديدند؛ نه فرهنگ داشتند نه اقتصاد، نه عدالت، نه امنيت و نه… و نه…
از آنهمه تعظيم و نيايش و بشر پرستي و استعباد سلاطين، خسته شده بودند و علاوه براينها ناراحت کننده ترين اختلاف طبقاتي نيز در بين آنها حاکم باشد که مملکت متشکل شده باشد از اکثريت قريب به اتفاق محروم و استضعاف شده و جمعيت معدود برخوردار و اختياردار و مطلق العنان و بي جهت عزيز…
مسلّم است وقتي به گوش مردم چنين مملکتي صداي روحاني و آزادي بخش: (تعالوا الي کلمة سواء بيننا وبينکم ألا نعبد الا الله ولا نشرک به شيئاً، ولا يتخد بعضنا بعضاً أرباباً من دون الله) برسد.
و آيه (ان الله يأمر بالعدل والاحسان وايتاء ذي القربي وينهي عن الفحشاء والمنکر والبغي)
«همانا خدا فرمان به عدل و احسان و به عطا و بذل به خويشان امر مي کند و از کارهاي زشت و منکر و ظلم نهي مي کند».
و اعلان: (ياأيها الناس إنا خلقناکم من ذکر وانثي وجعلناکم شعوباً وقبائل لتعارفوا انّ أکرمک عند الله أتقاکم«اي مردم ما همه شما را نخست از مرد و زني آفريديم، آنگاه شعبه هاي بسيار و فرق مختلف گردانيديم تا يکديگر را بشناسيد، بزرگوارترين شما نزد خدا پرهيزکارترين شما است». و آيات ديگر را بشنوند، با نهايت استقبال به آن ايمان آورده و راه را براي پيشرفت آن باز مي کنند.
مردمي که از ظلم و ستم و خودخواهي سلاطين و ستمکاران آن عهد، به جان آمده بودند، به طور قطع يک دعوت خدائي و يک بانگ گوش نواز توحيدي را که بر اساس عدالت و الغاي امتيازات و مساوي بودن آقا و نوکر، شاه و رعيت، سياه و سفيد، در برابر قانون و عدالت است قبول مي کند و از اين جهت آنهائي که اين دعوت بر خلاف منافعشان بود هر چه خواستند از آن جلوگيري کنند يا مردم را مانع از گرويدن به آن شوند، نتوانستند، همه جا انقلاب مي شد و در همه جا رژيم ظالم و وضع سابق را محکوم مي کردند و اوضاع تغيير مي کرد.
اوضاع جهان براي قبول دعوت حضرت امام زمان مهدي عليه السلام که همان دعوت به اسلام و قرآن است، مطابق اخبار، به مراتب از اوضاع عالم در زمان بعثت پيغمبر صلي الله و عليه وآله آماده تر خواهد شد و همان طور که کلمه اسلام در آغاز ظهور اسلام به سرعت پيشرفت کرد و صداي توحيد بر همه صداها غالب شد، و اسلامي که در مقداري از تاريخش منحصر پيغمبر اکرم صلي الله و عليه وآله و علي و خديجه عليهما السلام بود، با فقدان وسايل در جهاد و دفع يورش مشرکان، بزودي موفق گرديد، و لشکرهاي منظم مسلحي را که در دنياي آن روز مجهزترين سلاحها را در دست داشتند درهم شکست و نابود ساخت.
همين طور امام زمان عليه السلام نيز با اصحاب و ياورانش که از ابتدا کار به تعداد مجاهدين ميدان جهاد بدر مي باشند مي توانند دنياي منقلب و ناآرام آن روز را آرام و مردم چنان اميدوار به آينده درخشان و پر از خير و رحمت و برکت نمايند که در سريع ترين فرصت همه به دين اسلام گرويده آمادگي خود را براي قبول يک سازمان الهي اسلامي محکم و پايدار، در تحت سر پرستي امام عصر عليه السلام نشان دهند.
وما ذلک علي الله بعزيز
مکان حضرت مهدي عج در غيبت کبري
سؤال:
در عصر غيبت کبري، حضرت مهدي ـ أرواحنا فداه ـ در چه مکاني اقامت دارند؟ و چگونه زندگي مي نمايند؟ خوراک، غذا، لباس و خوابگاه ايشان چگونه است و از کجا تهيه مي شود؟
جواب:
اصولاً بايد توجه داشت که اگر در موضوع غيبت، اينگونه نقاط مکتوم بماند، ايجاد شک و شبهه اي نمي نمايد؛ چنانکه روشن شدن آن نيز در ثبوت و اثبات اصل غيبت مداخله اي ندارد؛ و وقتي غيبت شخص امام عليه السلام و مخفي بودن ايشان معقول و منطقي باشد (چنانکه هست و به آن ايمان داريم) مخفي بودن اين خصوصيات به طريق اولي معقول و منطقي خواهد بود و جهل به اين گونه امور، دليل بر هيچ مطلبي نخواهد شد.
اين پرسش ها، با پرسش از اينکه امام هم اکنون در چه نقطه اي است؟ يا با ما چند متر يا چند هزار کيلومتر فاصله دارد؟ يا امروز چه غذائي ميل فرموده است؟ يا چند ساعت استراحت کرده و چه مقدار راه پيمائي نموده فرقي ندارد و بي اطلاعي ما از آن به جائي ضرر نمي زند، و عقيده اي را متزلزل نمي سازد، خدائي که به حکمت بالغه و قوه قاهره و مصلحت تامه خود، امام را در پرده غيبت قرار داده است، قادر است اين خصوصيات را نيز طبق مصلحت از مردم پنهان سازد.
مع ذلک براي اينکه به اين پرسش، پاسخ مختصري داده شود، عرض مي کنيم بر حسب آنچه از بعضي از احاديث، و حکايات معتبر استفاده مي شود، امام ـ روحي له الفدا ـ در غيبت کبري در مکان خاصي و در شهر معيني استقرار دائم ندارند که از آن مکان و آن شهر خارج نگردند و به محل ديگر تشريف نبرند، بلکه براي انجام وظايف و تکاليفي به مسافرت و سير و حرکت، انتقال از مکاني به مکان ديگر، مي پردازند؛ و در اماکن مختلف بر حسب بعضي از حکايات، زيارت شده اند. و از جمله شهرهائي که مسلم به مقدم مبارکشان مزين شده است، مدينه طيبه؛ مکه معظمه، نجف اشرف، کوفه، کربلا، کاظمين، سامرا، مشهد، قم و بغداد است؛ و مقامات و اماکني که آن حضرت در آن اماکن تشريف فرما شده اند، متعدد است؛ مانند مسجد جمکران قم، مسجد کوفه، مسجد سهله، مقام حضرت صاحب الامر در وادي السلام نجف و در حلّه.
و بعيد نيست که اقامتگاه اصلي ايشان، يا اماکني که بيشتر آمد و شدشان در آنجاها است، مکه معظمه و مدينه طيبه و عتبات مقدسه باشد.
اگر پرسش شود: پس حضرت امام زمان ـ عجل الله تعالي فرجه ـ با کوه رضوي و ذي طوي چه ارتباطي دارند که در دعاي ندبه است: «ليت شعري أين استقرت بک النوي، بل أي أرض تقلک أو ثري أبرضوي أو غيرها أم ذي طوي پاسخ داده مي شود: راجع به اين موضوع در کتاب فروغ ولايت (در بخش دوم) توضيح داده ايم، در اينجا هم بطور مختصر اشاره مي نمائيم که: اين دو مکان بر حسب کتب معاجم و تواريخ نيز از اماکن مقدس است و محتمل است که حضرت بعضي از اوقات شريف خود را در اين دو مکان به عبادت و خلوت گذارنده باشند و اين جمله هيچ دلالتي براين که اين دو مکان، يا يکي از آنها، اقامتگاه دائمي آن حضرت است، ندارد.
چنانکه در کتاب فروغ ولايت شرح داده ام، اين استفهامها استفهام حقيقي نيست، بلکه به انگيزه بيان سوز هجران و اظهار تأسف و تلهف از فراق و حرمان از فيض حضور و تأخير عصر ظهور گفته شده است؛ علاوه براينکه بعضي از عبارات دعاي شريف ندبه دلالت دارد براين که ايشان در بين مردم مي باشند و از بين مردم خارج نمي باشند، مثل اين جمله: «بنفسي أنت من مغيب لم يخل منا بنفسي أنت من نازح لم ينزح (مانزح) عنا اگر کسي سؤال کند: پس اين که در بعضي زبانها است و مخصوصاً برخي از علماي اهل سنت آن را بازگو مي کنند و گاهي آن را بهانه حمله و جسارت به شيعه قرار مي دهند که اينان حضرت صاحب الامر عليه السلام را در سرداب سامرا مخفي مي دانند، چه مصدري دارد؟ جواب داده مي شود که: جز جهل بعضي از اهل سنت و غرض ورزي و خيانت برخي ديگر که شيعه اهل بيت: را متهم مي سازند و از دروغ پردازي و تهمت و افترا کوتاهي نمي کنند، هيچگونه مصدري ندارد؛ و تمام اخبار و احاديث و حکايات اين موضوع را که امام عليه السلام در سرداب سامرا مختفي مي باشند، ردّ مي نمايند و در کتاب منتخب الاثر و نويد امن و امان، نيز کذب اين افتراء ثابت شده است، و در اخبار و احاديث حتي خبر رشيق، خادم معتضد عباسي اسمي از سرداب نيست .
فقط در يک روايتي که بر حسب آن، خانه آن حضرت بار ديگر مورد حمله سپاهيان دولتي قرار گرفت، از سرداب، صداي قرائت شنيدند اسمي از سرداب برده شده است و طبق اين روايت هم امام عليه السلام در حالي که فرمانده نظاميان با سربازانشان در سرداب را گرفته بودند حضرت از سرداب بيرون آمدند و تشريف بردند.
پس از آنکه سربازها همه رسيدند، فرمانده فرمان ورود به سرداب را داد سربازهائي که ديده بودند آن حضرت بيرون آمدند، گفتند: مگر آن کس نبود که بيرون رفت و بر تو عبور کرد؟ گفت: او را نديدم، چرا او را رها کرديد؟ گفتند: ما گمان مي کرديم تو او را مي بيني.
حاصل اينکه موضوع مختفي بودن آن حضرت در سرداب، يکي از دروغهاي بزرگي است که به شيعه بسته اند، ولي قابل انکار نيست که خانه حضرت امام حسن عسکري عليه السلام سالها (در دوران غيبت صغري) مقرّ آن حضرت بوده است، و بعضي از خلفا هم اين مطلب را مي دانستند. و لذا در روايت رشيق خادم است که معتضد، نشاني خانه و خادمي را که بر در آن ايستاده است به رشيق داد.
چنانکه از بعضي حکايات و تواريخ استفاده مي شود، معتمد خليفه و راضي، بلکه احتمالاً مقتدر نيز، از جريان امور، کم و بيش مطلع بوده اند؛ و امام عليه السلام و نُواب او را مي شناختند، و بعد هم، از خلفاي ديگر که در عصر غيبت کبري بوده اند، ناصر
خليفه که از اعاظم و علماي خلفاي بني عباس است، عارف به آن حضرت بوده است و دري که هم اکنون بر صفه سرداب است و از آثار باستاني و نفايس اشياي عتيقه است، در عصر او و به امر او، ساخته است.
به اين جهت که خانه و سرداب موجود، از بيوت مقدس است و بدون شک و شبهه محل عبادت و مقرّ و منزلگاه سه نفر از ائمه اهل بيت: بوده است، از آغاز مورد نظر شيعيان و دوستان و حتي خليفه اي مثل «ناصر» بوده، و عبادت و اطاعت خدا را در آن اماکن شريفه مغتنم مي شمردند و آن را از مصاديق مسلم آيه: (في بيوت أذن الله أن ترفع ويذکر فيها اسمه يسبح له فيها بالغدوّ والاصال) [6] مي دانستند.
و ما هم امروز، بر اساس همين ملاحظات، اين اماکن رفيع را احترام مي کنيم و عبادت در آن اماکن را فوز عظيم مي شماريم و آرزمند زيارت سرداب و نماز و عبادت در آنجا مي باشيم. اما پاسخ اين پرسش که: لباس و غذا و خوابگاه ايشان چگونه است؟
آنچه مسلم است اين است که در امور و کارهاي عادي، حضرت ملتزم به توجيهات و تکاليف شرعي مي باشند و آداب و برنامه هاي
واجب و مستحب اين کارها را مو به مو رعايت مي نمايند و محرّمات و مکروهات را ترک مي فرمايند.
بلکه در مورد مباحات نيز، ترک و فعل ايشان، بر اساس دواعي عالي و مقدس است و براي دواعي نفساني، کاري از آن حضرت، اگر چه فائده آن جسماني و اشباع غرائز جسمي باشد، صادر نمي شود، به عبارت ديگر هر يک از اعمال و افعال، براي آن حضرت وسيله است نه هدف.
و اما اينکه امور معاش و تهيه غذا و پوشاک براي امام عليه السلام در عصر غيبت بطور عادي است يا به نحو اعجاز؟ جوابش اين است که: بطور عادي بودن اين امور، امکان دارد و مانعي ندارد، چنانکه بر حسب بعضي از حکايات در برخي از موارد نيز به نحو اعجاز جريان يافته است.
در حالي که خداوند متعال، حضرت مريم مادر حضرت عيسي ـ علي نبينا وآله وعليه السلام ـ را مخصوص به عنايت خود قرار دهد و از عالم غيب او را روزي دهد، چنانکه قرآن مجيد صريحاً مي فرمايد: (کلما دخل عليها زکريا المحراب وجد عندها رزقاً، قال يامريم أني لک هذا قالت هو من عند الله انّ الله يرزق من يشاء بغير حساب)
استبعادي ندارد که وصي اوصياء و خاتم اولياء و وارث انبياء را از خزانه غيب خود رزق و روزي دهد و تمام وسايل معاش او را بهر نحوي که مصلحت باشد، فراهم سازد.
ان الله علي کل شيء قدير
زندگاني شخصي حضرت مهدي عج
سؤال:
آيا حضرت صاحب الامر عليه السلام همسر دارند و صاحب عائله و فرزند مي باشند.
اگر دارند کجا اقامت دارند و آيا آنها شناخته شده اند يا بطور ناشناس زندگي مي کنند و کسي آنها را نمي شناسد؟
جواب:
بايد متذکر بود که جواب اين پرسش، در هاله قدس غيبت امام عليه السلام قرار دارد و خفاء امر امام عليه السلام که يکي از نشانه ها و خصايص آن حضرت است، در پاسخ اين سؤال نيز اثر مي گذارد، لذا بطور تحقيق و يقين نمي توان به آن پاسخ داد، چون در اين زمينه احاديث و روايات اطمينان بخشي در دست نداريم، يا اينکه به نظر حقيرنرسيده است؛ و اگر در عصر ائمه: و در وقت صدور ساير روايات، اينگونه پرسش ها مطرح شده باشد، شايد بعضي از روات احاديث، براي اينکه در جوهر مطلب دخالت نداشته اند، به حفظ و ضبط احاديث آن همّت نگماشته اند.
بعضي از رواياتي هم که در دسترس است با چشم پوشي از وضع سند و متون آنها، يا از جهت اختلاف نسخه يا غرابت متن، ضعف دارند. مانند روايت شيخ الطائفه (شيخ طوسي) در کتاب «غيبت» از «مفضّل بن عمر» از حضرت صادق عليه السلام روايت کرده که اگر چه اين جمله آن: «لا يطلع علي موضعه أحد من ولده ولا غيره بر مکان ايشان هيچ کس، حتي فرزندي از فرزندانش اطلاع ندارد». که با قطع نظر از مناقشه بعضي در آن، بر وجود فرزند براي آن حضرت دلالت دارد. اما «غيبت نعماني» اين جمله را چنين روايت کرده است: «لا يطلع علي موضعه أحد من ولي ولا غيره از مکان ايشان هيچ کس حتي دوستدارانشان نيز خبر ندارند».
با وجود اين اختلاف، استناد به نقل «غيبت شيخ» اطمينان بخش نيست؛ بلکه نقل «غيبت نعماني» از برخي جهات، مانند علوّ سند و لفظ حديث، معتبرتر به نظر مي رسد.
بعضي از روايات، مثل خبر «کمال الدين انباري» و خبر «زين الدين مازندراني» از جهت غرابت و ضعف ظاهري که در متن آنها است، قابل استناد نمي باشند.
و بعضي ديگر، همچون فقرات برخي از «ادعيه و زيارات» نيز صراحت ندارند؛ و قابل حمل بر عصر ظهور مي باشند. علاوه بر اين، با فرض قبول دلالت، متعرض خصوصيات و تفصيلات نبوده، فقط بطور اجمال، اصل متزوج بودن و فرزند داشتن آن حضرت را بيان مي کنند.
و خلاصه سخن آنکه، اگر چه همسر و فرزند داشتن آن حضرت محتمل است، اما در بررسي اخبار و احاديث به حديث معتبري که موجب اطمينان باشد، و خصوصاً متضمن تفاصيل اين موضوع باشد، نرسيديم، و دنبال کردن و تعقيب اين موضوع هم لزومي ندارد.
چنانکه وضع جناب «خضر» که به اتفاق شيعه و سني در حيات است، و بنا بر تفاسير، همان بنده اي است که در سوره کهف، سرگذشت حضرت «موسي» با سرگذشت ايشان آمده است، از اين جهات نيز بر ما نامعلوم است.
و همچنين وضع حضرت «عيسي» با اينکه زنده است، در اين امور عادي، از جهات متعدد نا معلوم است. بلکه وضع «دجال» بنا بر قول آنانکه فعلاً او را زنده مي دانند، و «ابن صائد» و «ابن صياد» که مسلم در «صحيح» و ترمذي و ابوداوود و ابن ماجه هر يک در «سنن» خود روايت نموده اند از اين جهات همه مجهول است؛ و با وجود اين، اهل سنت به وجود آنها و حيات فعلي آنها معترفند.
وظايف حضرت مهدي عج در عصر غيبت
سؤال:
امام عليه السلام در غيبت کبري چه مسؤوليت هائي را بر عهده دارند؟ و به چه کارها و اعمالي اشتغال دارند؟ و اين عمر طولاني را در چه شغل و عملي مي گذانند؟ و در برابر جوامع و افراد و شيعيان، چه برنامه اي را اجرا مي نمايند؟
جواب:
در غيبت کبري کارها و مشاغل و مسؤوليت هاي امام عليه السلام بسيار حسّاس و مهم است و اگر چه تصرف و بسط يد و حکومت ظاهري بر اوضاع نداند و رتق و فتق امور را ديگران در اختيار گرفته و نظام حکم و اداره را به خود اختصاص داده و بندگان خدا را استضعاف و استعباد مي کنند، مع ذلک امام عليه السلام ناظر بر اوضاع مي باشند و عنايت هائي دارند و تصرفاتي مي نمايند.
و بالجمله شؤون امامت و رهبري و زعامت را در حدود امکان متصدي شده و وظايف خود را به نحو احسن و اکمل انجام مي دهند؛ خلاصه، عمر طولاني ايشان در اطاعت خدا مي گذرد، هم تکاليف فردي خويش را انجام مي دهند و هم بر حسب حکايات متواتر، تکاليف اجتماعي را، آنچه مقتضي و مصلحت باشد، انجام مي دهند؛ مانند هدايت اشخاص، ياري دادن مؤمنين بر مخالفين در بحث و احتجاج، حل مسائل مشکل، نصيحت و موعظه افراد، شفاي امراض، هدايت گم شدگان و رساندن آنها به مقصد، تعليم ادعيه، کمک مالي به نيازمندان، فريادرسي گرفتاران و درماندگان و زندانيان، ياري بيچارگان، که بيشتر اين اعمال در ضمن ظهور معجزات، از آن حضرت صادر شده است .
به نظر اينجانب، يکي از اموري که نشانه تصرف آن حضرت در قلوب و توجّه نفس قدسي و اثر عنايت ايشان است، همين بقاء سازمان رهبري و تشکيلات علمي و تبليغي شيعه، فعاليت حوزه هاي علوم ديني و تأليف کتابها، مجالس تبليغ، استمرار رشته اجتهاد و استنباط احکام و تأييداتي است که علي الدوام علماء و فقهاء از آن برخوردارند که در واقع اگر چه رسماً حکومت از فقهاء که از جانب امام عليه السلام حکام شرعي مي باشند غصب شده است، مع ذلک حکومت آنها بر قلوب باقي است و مواد اطاعت اختياري جامعه شيعه از علماء، به مراتب بيشتر از مواد اطاعت اجباري آنها از رژيمي است که در هر منطقه و ناحيه برقرار است و از راه ناچاري از آن اطاعت مي نمايند.
اگر با دقت ملاحظه شود، رژيم رهبري امام عليه السلام به واسطه علماء در سرتاسر زمين، در هر نقطه اي که يک نفر شيعه باشد، مورد قبول و احترام است، و حاکم همه، شخص حاکم الهي، يعني حضرت صاحب الزمان عليه السلام مي باشد.
مسأله اين است که تأسيسات رهبري شيعه که با يک تعبير بسيار کوتاه و غير جامع و نارسا، در زمان ما آن را روحانيت و جامعه روحانيت مي گويند ـ با تمام موانعي که از آغاز عصر غيبت کبري تا حال براي بقاء و عرض وجود ـ و اجراي برنامه ها و مداخله در کارها و امر به معروف و نهي از منکر، مبارزات ايجابي و سلبي، تربيت علماء و هدايت جوامع شيعه، داشته است، در هر عصر و زمان به عنوان قوي ترين بنياد، و ظائف بزرگي را انجام داده و حافظ شيعه از انقراض بوده و هست.
هيچ جمعيت و هيأتي، مثل جامعه روحانيت، هدف تيرهاي خطرناک بيگانگان داخلي و خارجي نبوده و نيست. فِرَق مختلف و اقليت هائي که بيگانگان آنها را به وجود آورده؛ يا فعلاً به مزدوري و خيانت گرفته اند، با روحانيت، سخت دشمن هستند، و از زدن هيچ ضربت کشنده اي به اين جامعه خودداري نمي کنند و حتي با تهمت و بهتان و افترا مي کوشند تا اذهان عوام و جوانان را نسبت به آنان مشوب، و ايمان مردم را به آنها ضعيف سازند.
تبشير و استعمار و الحاد و کمونيسم و مکتب هاي مختلف، همه با اين طبقه به شدت وارد پيکار شده اند، و تمام امکانات مادي و قوائي را که دارند در اين پيکار وارد کرده اند، و پولهاي گزاف و مبالغ سرسام آوري که در راه از پاي در آوردن روحانيت، و تزلزل آن صرف مي شود
بيش از حد تصور است.
فقط گاهي آمارهائي که از دستشان در مي رود و منتشر مي شود، به ما نشان مي دهد که بيگانگان خصوصاً حکومتهاي آنها، تا چه حد از اسلام و نفوذ علماي اسلام در قلوب مردم نگران هستند و آن را ضد منافع خود و مانع در استيلاي آنان بر مسلمانان و معادن ذخائر آنها مي دانند.
از يکسو زورمندان و طبقه حاکمه که همواره مي خواسته اند به شکل يک واحد ممتاز، انسانها را استعباد نمايند و حکومت فردي داشته باشند و از ديگران حق اظهار رأي و حقوق انساني ديگر را سلب نمايند و مردم را به تعظيم و تکريم خود و اظهار کوچکي و تملقهائي که ننگ انسانيت است وادار نمايند اين طبقه را براي اين مقاصد کثيف، خطر مي دانستند و براي محو آنها و بي ثمر ساختن تبليغات و اعتراضات آنها، فعالانه کوشش مي کردند و حتي اگر مي توانستند اشتباه کاري کنند، افرادي را مي ساختند و تحت عناوين و القابي در برابر جامعه روحانيت به اسم عالم و روحاني معرفي مي کردند!
اين اقويا و حکومت ها، از ظهور مفاهيم اسلامي و روشن شدن حقايق قرآن سخت بيمناکند، زيرا آنجا که قرآن است و آنجا که اسلام است و آنجا که نداي برابري و مساوات (انّ أکرمکم عند الله أتقاکم) = «همانا گرامي ترين شما در نزد خدا پرهيز کارترين شما است» بلند است، و آنجا که بانگ: (ولقد بعثنا في کل امة رسولاً أن اعبدوا الله واجتنبوا الطاغوت) «و همانا ما در ميان هر امتي پيغمبري فرستاديم تا بخ خلق ابلاغ کند که خداي يکتا را بپرستيد و از بتان دوري کنيد» شب و روز به گوشها مي رسد، براي حکومت فردي و اين تشريفات و تکريم ها و فردپرستي ها و اين امتيازات و اين همه فاصله ها و جدائيها، جائي و حسابي نيست.
و اين روحانيت است که رساندن و ابلاغ اين نداها، و پياده کردن اين برنامه ها را به عهده گرفته است.
از سوي ديگر مي بينيم روحانيت شيعه چون به اصطلاح امروز دولتي نيست يعني نمي تواند در نظامات غير اسلامي (که متأسفانه در همه نقاط دنيا مسلط هستند) خود را ادغام کند که از آنها حقوق و بودجه بگيرد، و مجري برنامه هاي خاص و معين شده باشد.
اگر چه در نظام اسلامي همه چيز تحت نظر حکومت و نظام اسلام است و رهبر اسلام بر همه امور نظارت دارد، و بايد حسن جريان تمام رشته ها را کنترل کند و اداره نمايد که از جمله رشته تبليغات و ارشادات و علوم اسلامي و گسترش دادن آن در بين تمام مردم است بطوري که همه و همه، در مسائل اسلامي وارد گردند، و محققان عاليقدر بتوانند به تحقيق و بررسي مشغول باشند.
اکنون که رسماً نظام اسلام بر تمام دنيا حاکم نيست، و نفوذ اسلام و برنامه هاي آن در نفوس باقي است، روحانيت و به عبارت ديگر: روات احاديث اهل بيت: به صورت صنف خاصي شکل گرفته است، و در حقيقت از نظر هر فرد شيعه متوجه و آگاه، روحانيت همان نقش هيأت حاکمه را، که بايد ناظر بر اوضاع و تربيت و تعليم و حسن جريان تمام امور باشد، اجرا مي نمايد؛ ولي هر وقت نظام اسلامي رسماً در تمام دنيا يا در يک جامعه پياده شود، روحانيت به اين شکل فعلي باقي نخواهد ماند که ما در اين مقاله در مقام تفصيل و شرح اين بحث نيستيم.
مقصود اين است که روحانيت از جنبه بودجه و قوه و نظام مالي، نظامي که نيروي انتظامي و قوه مجريه رسمي آن را اجرا نمايد ندارد، و اين خود مردم هستند که با کمال اختيار و بدون اين که تحت فشار مطالبه مأمور و باز پرس و بازرس و اداره تشخيص مالياتها و ادارات وصول و جرائم باشند، وجوه شرعيه خود را تمام و کمال، بدون اينکه يک ريال کمتر بدهند، با نهايت خلوص نيت و با افتخار، ادا مي کنند.
و عجيب اين است که تبليغاتي عليه پرداخت وجوه شرعي به علماء و مراجع در سطوح مختلف و به عناوين بسيار و بطور گسترده، ادامه دارد؛ مع ذلک تأثيري نمي کند و توجه مردم به پرداخت اين وجوه و تقويت بنيه مالي دستگاه رهبري تشيع، هر روز بيشتر مي شود.
آري دشمنان مي دانند که يکي از راه هاي مؤثر در از کار انداختن روحانيت و تعطيل حوزه ها و جلوگيري از نشر معارف اسلام و تربيت علما و محققين روحانيت، استخدام کردن و دستگاهي و دولتي کردن افراد روحاني و تضعيف بنيه مالي اسلام مي باشد؛ از اين جهت با حملات زباني و قلمي و عملي، و تهمت و افترا و انتشارات فريبنده، مي کوشند تا سازمان رهبري اسلام و مراکز فکري و تحقيقي و ثقل روحانيت را نيازمند سازند، و همکاريهاي مالي مردم را قطع کنند؛ ولي آنچه ملاحظه مي کنيم هر چه سعي مي کنند با وسائل مختلف سمعي و بصري تبليغي که در دست دارند، مردم را از پرداخت وجوه شرعي و سهم مبارک امام عليه السلام (که پر برکت ترين و مقدس ترين وجوه است) باز دارند، رغبت مردم به پرداخت آن وجوه بيشتر مي شود و روز به روز وضع مالي حوزه هاي علميه، و کمک هاي مالي به مبلغين، محکمتر و زيادتر مي شود.
چرا؟ براي اينکه خدا مي فرمايد: (يريدون ليطفئوا نور الله بأفواههم والله متم نوره ولو کره الکافرون) = «مي خواهند نور خدا را با دهانشان خاموش سازند ولي خداوند، تمام کننده نورش مي باشد هر چند کفار، اکراه داشته باشند».
چرا؟ براي اينکه قلوب، در تحت تصرف ولايتي امام عليه السلام قرار دارد و هر چه دشمنان بخواهند با تمهيدات و نقشه ها قلوب را از علما و نُوّاب امام عليه السلام منصرف سازند، نمي توانند.
بايد اين چراغ روشن بماند و حجتهاي امام عليه السلام در بين مردم باقي بمانند، و همانطور که خدا زمين و خلايق را بدون حجت نخواهد گذارد، امام عليه السلام نيز مردم و شيعيان را بدون حجتي از جانب خود نخواهد گذاشت؛ و اين رشته نيابت و هدايت و حکومت از جانب امام عليه السلام همانطور که از آغاز و از عصر غيبت کبري تا حال منقطع نشده، تا زمان ظهور آن حضرت نيز منقطع نخواهد شد (لئلا يکون للناس علي الله حجة) «تا مردم بر عليه خداوند حجتي نداشته باشند».
حاصل اينکه امام عليه السلام در عصر غيبت بر امور نظارت دارند، و بطور مطلق از کارها کناره گيري ندارند.
اگر گفته شود: حال که چنين است، اگر چه ظهور کلي حضرت صاحب الامر ـ أرواحنا فداه ـ متوقف بر حصول شرايط و مقدمات و اذن خداوند متعال است؛ ولي اگر اينگونه مداخلات و توجيهات و مقابلات و تشرف دادن اشخاص به سعادت لقاء و شرفيابي به حضور آن حضرت بيشتر باشد، که يک ظهور جزئي هميشه در بين باشد، اصلاحات مهمي انجام خواهد شد و بسياري از مصالح تأمين و مفاسد زيادي دفع مي گردد.
مثلاً اگر آن حضرت با علماء و زعماء، به نحوي که او را هنگام ملاقات نشناسند و بعد بشناسند، ديداري کند و آنها را راهنمائي بنمايد، جريان امور مستقيم مي شود؛ پس چرا چنين برنامه اي نيست البته خود آن حضرت داناتر به وظايف خود هستند و آنچه را وظيفه دارند و به مقداري که مصلحت باشد، اين کارها را انجام مي دهند و يقيناً بهر نحو عمل فرمايند، همان عين وظيفه و مصلحت است.
پاسخ اين است که: سخن تمام همين است که گفته شود وظايف و تکاليف حضرت بيشتر از آنچه انجام مي دهند نيست؛ و آن حضرت،
عالم به مصالح و موارد هستند، و در حدودي که مصلحت باشد و به نظام غيبت و تربيت امت و آماده ساختن آنها براي ظهور کلي، خلل وارد نشود، اقدام مي فرمايند.
و اگر بنا باشد که امور تحت نظر مستقيم ايشان قرار بگيرد و استناد علماء و خواص، و بلکه عوام، در اعمال و اقدامات به راهنمائيهاي شخصي و خاص ايشان باشد، يک باب ديگر باز مي شود، و نظام دين و نظامي که در عصر غيبت کبري در نظر گرفته شده است، اختلال مي يابد، و براي هر لقاء و ديدار و استنادي، خرق عادت و ظهور معجزه لازم مي گردد، و ارتباط با امام عليه السلام در غيبت کبري از غيبت صغري هم بيشتر مي شود!
بنا بر اين برنامه و نظام غيبت کبري، همين نظامي است که اجرا مي شود و از پيش معين شده است، و بيش از اين سخن را در اين بحث طولاني نمي کنيم و به اين بيانات بلاغت نظام حضرت اميرالمؤمنين عليه السلام کلام را تمام مي کنيم:
«فلا تستعجلوا ما هو کائن مرصد، ولا تستبطئوا ما يجيء به الغد، فکم من مستعجل بما إن أدرکه ودّ أنه لم يدرکه. وما أقرب اليوم من تباشير غد. ياقوم، هذا إبان ورود کل موعود ودنو من طلعة ما لا تعرفون ؛ ألا وانّ من أدرکها منا يسري فيها بسراج منير، ويحذوا فيها علي مثال الصالحين ليحل فيها ربقاً، ويعتق فيها رقاً، ويصدع شعباً، ويشعب صدعاً في سترة عن الناس لا يبصر القائف أثره ولو تابع نظره. ثم ليشحذن فيها قوم
شحذ القين النصل تجلي بالتنزيل أبصارهم، ويرمي بالتفسير في مسامعهم، ويغبقون کأس الحکمة بعد الصبوح در پيدايش تباهي هايي که واقع خواهد شد و انتظار آن مي رود، شتاب نکنيد، و آن را دير مپنداريد که چه بسيار شتاب کننده اي در امري که چون آن را دريابد، آرزو مي کند که اي کاش به آن نرسيده بود. و امروز، چه بسيار به علائم و آثار فردا نزديک است.
اي گروه مردم، اين زمان، موقع آمدن هر موعود، و گاه نزديک شدن ديدار فتنه هائي است که از آن آگاه نيستيد. آگاه باشيد که هر کس از ما اهل بيت (حضرت صاحب الزمان عليه السلام) که آن فتنه ها را درک کند، در تاريکي آن حوادث، با چراغي نور دهنده (هدايت الهي) حرکت مي کند و بر روش نيکان رفتار مي نمايد، تا آنکه در آن گرفتاريها، ريسمان گمراهيها را بگشايد و اسير جهل و ناداني را آزاد کند جمعيت اهل باطل را پراکنده سازد، و تفرقه اهل حق را پيوسته گرداند، در حالي که پرده و پنهاني از مردم است، و حتي جوينده او نيز او را نمي يابد، هر چند که در پي او نظر افکند».
پس از آن گروهي (جهت برابري با اهل باطل و حمايت از دين و امر به معروف و نهي از منکر و استقامت در راه حق) تيز (و نافذ و مؤثر) شوند، مانند شمشيري که آن را شمشيرساز تيز گرداند، بطوري که ديده هاي آنان به نور قرآن جلا داده شود و تفسير قرآن در گوش ايشان القا گردد، و شبانگاه، جام حکمت بدانان نوشانند، بعد از اينکه، در بامداد هم آشاميده باشند.
———————————–
