از عوامل افزایش یا کاهش روزی، اسباب معنوی است. به این معنا که خداوند میزان روزی هر فرد و جامعه‌ای را علاوه بر سعی و تلاش فردی و گروهی، در گروی رفتارهایی قرار داده که افراد از خود بروز می‌دهند. به عنوان نمونه مردی از پیامبر گرامی اسلام(ص) از کمی رزق و روزی شکایت کرد، حضرت فرمود: «أدِمِ الطَّهارَهَ یَدُم عَلَیکَ الرِّزْق؛ بر طهارت مداومت کن تا رزق و روزی نیز بر تو مداوم باشد.» او طبق دستور عمل کرد و رزقش وسعت یافت.» ( مستدرک الوسائل ج ۱۳، ص۴۱) و یا امام صادق(ع) در یک روایت یکی از راهکارهای افزایش روزی را در دید و بازدیدهای خویشاوندی معرفی کرد و فرمود: «صِلَهُ الْأَرْحَامِ تُحَسِّنُ الْخُلُقَ وَ تُسَمِّحُ الْکَفَّ وَ تُطَیِّبُ النَّفْسَ وَ تَزِیدُ فِی الرِّزْقِ وَ تُنْسِئُ فِی الْأَجَلِ؛ دیدو بازدید اقوام، انسان را خوش اخلاق، با سخاوت و پاکیزه جان می‌کند و روزى را زیاد مى‌کند و مرگ را به تأخیر مى‌اندازد.» (کافى، ج ۲، ص ۱۵۱)

این قاعده و قانون الهی حتی در بُعد اجتماعی نیز جریان دارد. به عنوان نمونه خداوند در آیه۹۶ سوره اعراف، ایمان و تقوا را دو راه نزول برکت معرفی می‌کند و می‌فرماید: «وَ لَوْ انَّ اهْلَ الْقُرى امَنُوا وَاتَّقَوْا لَفَتَحْنا عَلَیْهِمْ بَرَکاتٍ مِنَ السَّماءِ وَالارْضِ وَلکِنْ کَذَّبُوا فَاخَذْناهُمْ بِما کانُوا یَکْسِبُونَ؛ اگر اهالى شهرها و قریه‌ها با هم ایمان آورند و تقوا داشته باشند، درهاى رحمت و برکت را از آسمان وزمین به رویشان مى‌گشاییم، اما آنان (حقایق را) تکذیب کردند، ما نیز آن ها را به کیفر اعمالشان مجازات کردیم».

همچنین امام صادق(ع) در یک روایت عدالت‌ورزی متولیان جامعه را از راهکارها نزول روزی و افزایش برکت معرفی کرده و فرمودند: «اگر در میان مردم عدالت برقرار شود، همه بى نیاز مى‌شوند و به اذن خداوند متعال آسمان روزى خود را فرو مى‌فرستد و زمین برکت خویش را بیرون مى ریزد؛ إِنَّ النَّاسَ یَسْتَغْنُونَ إِذَا عُدِلَ بَیْنَهُمْ وَ تُنْزِلُ السَّمَاءُ رِزْقَهَا وَ تُخْرِجُ الْأَرْضُ بَرَکَتَهَا بِإِذْنِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ» (تهذیب الأحکام , ج ۴ , ص ۱۳۶) بر این اساس، می‌توان گفت یکی از عوامل بی‌برکتی و رکود اقتصادی در جامعه، گسترش بی‌عدالتی است همچنان که در دیگر روایات، از عوامل کاهش روزی را ارتکاب گناهان فردی و اجتماعی معرفی فرمودند.