فقدان بزاق علاوه بر جلوگیری از عطر و طعم غذاها، باعث جلوگیری از شروع فرایند هضم می شود. علل مختلفی از جمله داروها، درمان های مرتبط با سرطان، سندرم شوگرن و … باعث بروز خشکی دهان می شوند؛ عارضه ای که اغلب با تغییراتی در رژیم غذایی قابل درمان است.
خشکی دهان می تواند ناشی از آسیب دیدن اعصاب سر و گردن در نتیجه ضربه و جراحی باشد. سیگار کشیدن و یا جویدن تنباکو می تواند بر تولید بزاق تاثیر گذاشته و باعث افزایش شدت خشکی دهان شود. نفس کشیدن با دهان باز یکی دیگر از عوامل خشکی دهان است. علاوه بر این، خشکی دهان می تواند ناشی از مشکلات و بیماری هایی همچون اچ آی وی / ایدز، دیابت، کم خونی، فیبروز کیستیک، آرتریت روماتوئید، فشارخون، بیماری پارکینسون و سکته مغزی باشد.
مدیریت علل زمینه ای
اگر خشکی دهان مرتبط با مصرف برخی از داروها از جمله داروهای درمان اضطراب، افسردگی، آلرژی، اسهال، بی اختیاری ادرار، بیماری پارکینسون و … است، باید پزشک تان را نسبت به مصرف این داروها مطلق کنید تا در مورد آنها تغییر دوز صورت گیرد یا داروی دیگری جایگزین شود.
در مورد خشکی دهان ناشی از شیمی درمانی، و یا در نتیجه سندرم شوگرن، بیماری آلزایمر، سکته مغزی و … راه هایی برای افزایش جریان بزاق وجود دارد.
جلوگیری از پوسیدگی دندان ناشی از خشکی دهان
بزاق نه تنها برای هضم غذا مهم است، بلکه فرایند جویدن و بلع را نیز آسانتر می کند. در واقع بزاق پاک کننده طبیعی دهان است. بدون بزاق کافی، پوسیدگی دندان و بیماری پریودنتال مرتبط با لثه با احتمال بیشتری رخ می دهد. اگر شما مبتلا به خشکی دهان هستید، برای مبارزه با پوسیدگی دندان ناشی از آن نیاز به رعایت موارد بهداشت دندان دارید و به عبارت دیگر باید مراقب باشید که:
دندان های خود را حداقل روزی دو بار مسواک بزنید، اما ترجیحا این کار بعد از هر وعده غذا و قبل از خواب باید صورت بگیرد.
هر روز حداقل یک بار از نخ دندان استفاده کنید.
از خمیردندان های حاوی فلوراید استفاده کنید.
برای معاینات دندانی حداقل سالی دو بار نزد دندان پزشک بروید. شاید بنا به توصیه دندان پزشک نیاز باشد از ژل یا محلول فلوراید روزانه برای شستشوی دندان ها استفاده کنید.
دندان پزشک شما ممکن است استفاده از محصولات بزاق مصنوعی را به شما توصیه کند. این محصولات به اشکال مختلف دهان شویه، ژل و … در دسترس هستند.
اگر مشکل خشکی دهان شما شدید است، پزشک شما می تواند داروهایی همچون پیلوکارپین و یا سویملاین برای افزایش تولید بزاق تجویز نماید.
مدیریت خشکی دهان در خانه
علاوه بر درمانهایی که توسط پزشک یا دندان پزشک ارائه خواهد شد، می توانید راه هایی را برای خلاص شدن از خشکی دهان، در خانه امتحان کنید:
نوشیدن آب و سایر نوشیدنی های بدون شکر در طول روز برای مرطوب کردن دهان مهم است. نوشیدن آب حتی حین حویدن یا فرودادن غذا نیز می تواند کمک کننده باشد.
مصرف آب نبات ها یا آدامس های بدون قند، منجر به تحریک جریان بزاق می شود. البته از آنجا که این محصولات ممکن است به مینای دندان آسیب برسانند، مصرف آنها باید در حد اعتدال باشد.
استفاده از غذاهای مرطوب مانند سوپ، کرم ها، کره یا مارگاین به جای غذاهای خشک و ترد توصیه می شود.
از شستشوی دهان با دهان شویه های حاوی الکل یا پراکسید باید اجتناب شود چون این محصولات بیشتر منجر به خشکی دهان می شوند.
از غذاهای شور و محصولات خشک مانند کراکر، نان تست، کوکی ها، گوشت های خشک، میوه های خشک شده باید پرهیز کرد. مواد و غذاهای حاوی قند بالا نیز باید حذف شوند.
نوشیدنی های حاوی الکل و یا کافئین منجر به از دست دادن آب بدن با افزایش حجم ادرار می شوند و خشکی دهان را به همراه دارند. همچنین نوشیدنی های اسیدی مانند پرتقال، سیب، انگور، گریپ فروت و آب گوجه فرنگی منجر به تشدید علائم خشکی دهان می شوند.
ترک سیگار و دخانیات، عدم استفاده از آنتی هیستامین ها و ضد احتقان ها، تنفس از راه بینی به جای دهان، مرطوب کردن دهان و لب ها برای پیشگیری از ترک لب، و در نهایت افزایش رطوب هوای اتاق هنگام خواب توصیه می شود.
