آیاتی که در قرآن مجید در آن از خداوند متعال طلب و درخواستی صورت گرفته است، دعا و در برخی موارد حکم دعا را دارند. چه در ابتدای آنها واژه «ربّنا»، «اللهم» و غیره باشد، یا نباشد.
هر یک از دعاهای وارده در قرآن در بردارنده موضوعی خاص و بیانگر درخواست و نیاز از خداوند متعال است. شخص دعا کننده نیز در قرآن متفاوت است؛ گاه انسانی از صالحان و پیامبران است و گاه منافقی و اهل دوزخی که برای نجاتش از عذاب دعا می کند؛ گاهی شخصی برای خود و گاهی برای دیگران دعا می کند و در برخی موارد، خداوند خود دعایی را به پیامبرانش دستور می دهد. حال با نگاه به هریک از این موضوعات و درخواست ها، دسته ای از این دعاها در زیر ذکر می شود:
۱٫ دنیا و آخرت: «و اکتُب لَنا فى هـذِهِ الدُّنیا حَسَنَهً و فِى الأخِرَهِ»، [۱] و « رَبَّنا ءاتِنا فِى الدُّنیا حَسَنَهً و فِى الأخِرَهِ حَسَنَهً و قِنا عَذابَ النّار». [۲]
۲٫ توفیق برپایی نماز: « رَبِّ اجعَلنى مُقیمَ الصَّلوهِ و مِن ذُرِّیَّتى رَبَّنا و تَقَبَّل دُعاء». [۳]
۳٫ قرار گرفتن در زمره بندگان صالح خدا : «رَبِّ هَب لى حُکمـًا و اَلحِقنى بِالصّــلِحین». [۴]
۴٫ درخواست کمک و یاری از خداوند در برابر دشمنان: « رَبِّ انصُرنى بِما کَذَّبون »، [۵] «فدَعا رَبَّهُ اَنّى مَغلوبٌ فَانتَصِر» [۶] و «ر بَّنا اَفرِغ عَلَینا صَبرًا و ثَبِّت اَقدامَنا و انصُرنا عَلَى القَومِ الکـفِرین» . [۷]
۵٫ بهره مندی از علم و حکمت: « رَبِّ زِدنى عِلمـا» . [۸]
۶٫ آمرزش گناهان خود، پدر و مادر و مؤمنان: « رَبَّنَا اغْفِرْ لی وَ لِوالِدَیَّ وَ لِلْمُؤْمِنینَ یَوْمَ یَقُومُ الْحِسابُ » [۹] و « رَبَّنَا اغفِر لَنا و لاِخونِنَا الَّذینَ سَبَقونا بِالایمـنِ ». [۱۰]
و دعاهای دیگری نیز در قرآن کریم هست که می توان به آنها مراجعه کرد و در مواقع دعا مانند قنوت نماز خواند، مانند: دعا برای هدایت، [۱۱] همسر و فرزندان، [۱۲] نجات از فتنه، [۱۳] قبولی اعمال. [۱۴]
پی نوشت‌ها:
[۱] . اعراف، ۱۵۶: «و براى ما، در این دنیا و سراى دیگر، نیکى مقرّر فرما».
[۲] . بقره، ۲۰۱: «پروردگارا! به ما در دنیا (نیکى) عطا کن! و در آخرت نیز (نیکى) مرحمت فرما! و ما را از عذابِ آتش نگاه دار!».
[۳] . ابراهیم، ۴۰ : «پروردگارا: مرا برپا کننده نماز قرار ده، و از فرزندانم (نیز چنین فرما)، پروردگارا: دعاى مرا بپذیر!».
[۴] . شعراء، ۸۳ : «پروردگارا! به من علم و دانش ببخش، و مرا به صالحان ملحق کن!».
[۵] . مؤمنون، ۲۶: «پروردگارا! مرا در برابر تکذیب هاى آنان یارى کن!».
[۶] . قمر، ۱۰: «او به درگاه پروردگار عرضه داشت: من مغلوب (این قوم طغیانگر) شدهام، انتقام مرا از آنها بگیر!».
[۷] . بقره، ۲۵۰ : «پروردگارا! بر ما صبر و شکیبایى فرو ریز، و گامهایمان را استوار ساز، و ما را بر گروه کافران پیروز گردان».
[۸] . طه، ۱۱۴ : «پروردگارا! علم مرا افزون کن!».
[۹] . ابراهیم، ۴۱ : «پروردگارا! من و پدر و مادرم و همه مؤمنان را، در آن روز که حساب برپا مىشود، بیامرز!».
[۱۰] . حشر، ۱۰ : «پروردگارا! ما و برادرانمان را که در ایمان بر ما پیشى گرفتند بیامرز».
[۱۱] . حمد، ۶؛ آل عمران، ۸٫
[۱۲] . فرقان، ۷۴٫
[۱۳] . ممتحنه، ۵ .
[۱۴] . بقره، ۱۲۷ .
جام نیوز
