خوانسار -اصفهان – فریدن:
خوانسار شهری است از توابع استان اصفهان، ایران. این شهر مرکز شهرستان خوانسار استتاریخچه شهرستان خوانسار به پیش از اسلام می‌رسد وجود آثاری از آتشکده تیر و معبدی بنام هیکل در کوه تیر در حوالی روستای تیدجان و سنگ قبری به خط پهلوی در روستای قودجان دلیلی بر این مدعاست. مدارکی که از سابقه تاریخی خوانسار در دست است تاریخ مهاجرت دسته‌ای از اقوام یهود به خوانسار و سرگذشت آنها است که به زمان سلطنت کوروش بزرگ می‌رسد.
این شهرستان دارای یک بخش مرکزی و سه دهستان به نام‌های چشمه سار، کوهسار و گلسار و دارای ۱۸ روستا می‌باشدمیزان کل اراضی شهرستان خوانسار شامل زمین‌های زراعی و باغی، ۹۰۰۰ هکتار میباشد که از این سطح ۶۳۰۰ هکتار زیر کشت محصولات زراعی و ۲۷۰۰ هکتارباغ است. عمده محصولات زراعی شامل گندم، جو، علوفه، سیب زمینی، حبوبات و عمده محصولات باغی شامل انگور، گردو، بادام، آلو و سایر هسته دارها است. منابع آبی شهرستان شامل ۲۲۳رشته قنات (۸۵ رشته عمومی و ۱۳۸ رشته خصوصی)، ۴۸۰ دهنه چشمه، ۱۶۱ حلقه چاه میباشد
دربعضی نوشته ها قدمت خوانساربه زمان اسکندرمی رسد و معتقدندکه اسکندر هنگام رفتن به اصفهان از آنجا گذشته است و یکی ازمیدانهای جنگ اسکندر و داریوش سوم درمنطقه ای بین خوانسار-کهرود و اصفهان بوده است.همچنین گفته می شود در زمان حمله افغانها به ایران اشرف افغان با سپاهی عظیم قصد تصرف این شهر را داشت ولی مردم غیرتمند و جوانان سلحشوراین شهرماهها درمقابل او مقاومت نمودند و ناچار از محاصره شهر دست کشید
خوانسار پس از اسلام، در قلمرو حکومت امویان، عباسیان، طاهریان، صفاریان، دیلمیان، سلجوقیان، و خوارزم شاهیان قرار داشته است. در اوایل سده ۷ ه . ق مغولان این ناحیه را گشودند و خرابی های بسیار به بار آوردند. پس از آن ها تیمورلنگ به مرکز ایران، از جمله خوانسار تاخت و چپاول و کشتار زیادی کرد. خوانسار، در دوران صفوی از مراکز مهم علم، ادب و صنعت بوده است. [۴]پادشاهان صفوی توجه ویژه ای به این ناحیه داشتنه اند و به خاطر همین توجه هنرهای دستی و کارگاهی در این شهر گسترش یافته است. بنای مدرسه مریم بیگم صفوی از سوی همسرشاه تهماسب نیز به پیشرفت فرهنگی این دیار افزود. در دوران قاجار خوانسار مورد توجه بوده و حاکمان بزرگی که بعضی از آنان عنوان وزارت هم داشته اند، به حکومت خوانسار منصوب شده اند
خوانسار در عرض جغرافیایی ۳۳ درجه و ۱۳ دقیقه شمالی و طول جغرافیایی ۵۰ درجه و ۱۹ دقیقه شرقی در ناحیه‌ای نه چندان دور از کویر مرکزی ایران در فاصله حدود ۱۵۰ کیلومتری شمال‌غرب شهر اصفهان واقع شده‌است.
خوانسار شهری است خوش آب و هوا با ارتفاع ۲۲۵۰ متر بالاتر از سطح دریا و پوشش گیاهی متنوع اعم از گردو و سرو و درختان میوه همچون آلو و سیب و باغات متنوع به همراه تعداد نه چندان زیادی زمین‌های کشاورزی و پوششی از گلهای لاله سرخ و لاله واژگون که لاله‌های واژگون آن معروف هستند.
متوسط بیشترین دمای هوای خوانسار در گرمترین ماه تابستان به ۳۱ درجه سانتی گراد می‌رسد و متوسط دمای شبانه روز در همین ماه بیست و چهار درجه سانتی گراد است. بهار خوانسار با شکوفه زدن درختان، تابستان معتدل و خنک و پاییز نیز با هفت رنگ شدن طبیعت زیبایی خاص خود را دارند. در زمستان سرمای نسبتاً زیاد آن دلنشین و همراه با ریزش انبوه برف است.
در فصول سرد سال دمای هوا تا ۲۰ درجه زیر صفر کاهش می‌یابد و در گرمترین روزهای فصل تابستان درجه حرارت به ۳۸ درجه سانتیگراد افزایش می‌یابد و درجه رطوبت نسبی ۲٫۳۲ میباشد.
گردشگری طبیعت
گلستانکوه
منطقه ای است درجنوب شهرستان خوانسار در فاصله ۱۰ کیلومتری شهر خوانسار این منطقه سرسبز و بسیارخوش آب و هوا و دارای شرایط ییلاقی مناسب می باشد سرتاسرمنطقه گلستان کوه پوشیده از گونه های گزانگبین- پیاز وحشی (موسیر) و انواع گلهای زیبا که ازآن جمله می توان گلهای لاله اشک مژگان انواع لاله های سرنگون- سرنگونی ایرانی- حنائی- لاله بیشه زار- لاله آتشی- لاله کوهی را نام برد. گلستانکوه ازمناطق دیدنی و زیبای خوانساراست که درفصل بهارپرازگلهای اشک مژگان و لاله سرنگون می شود. این گلها درمیان بوته های گزانگبین وحتی به روی صخره هامی رویند و خاصیت داروئی نیز دارند و بازیبائی خودهربیننده ای را مجذوب ومسحورخود می کند. مسافران خسته ومشتاق طبیعت برای ساعتی هم که شده خودرا به آغوش گرم وباصفای گلستانکوه می سپارند و از زیبائی های آن لذت می برند. اوج زیبائی این منطقه باصفا از فروردین ماه تا اواسط خرداد ماه می باشد
پارک ملی سرچشمه
یکی از مراکز تفرجگاهی و گردشگری خوانسار سرچشمه خوانسار یا پارک سرچشمه خوانسار میباشد این پارک با وسعتی حدود ۱۵ هکتار در جنوب شهر خوانسار و در دامنه کوه خوانسار قرار دارد پارک زیبا که در طول سال و در فصول مختلف پذیرایی میهمانان و گردشگران زیادی از شهرهای استان و دیگر نقاط کشور میباشد و بدلیل وجود چشمههای آب متعدد از جمله چشمه مرزنگوش – چشمه شترخون- چشمه پیرکه در جنب آرامگاه شیخ اباعدنان قراردارد از طراوت و زیبائی خاص برخوردار شده است. همچنین وجود جنگل انبوه از درختان مختلف در دامنه کوه و محلهای استراحت و سکوهای مخصوص مسافران و میهمانان بر جاذبه طبیعی این پارک زیبا افزوده است. چشمه اصلی این پارک ضمن افزایش بر زیبائی پارک تأمین کننده آب کشاورزی خوانساربوده و انهار۱۱ گانه خوانسار از آن بهره مند میشوند. این پارک به عنوان منطقه نمونه گردشگری برگزیده شده است. میانگین ورود گردشگر به این پارک از ابتدای اردیبهشت تا پایان شهریور در روزهای عادی هفته حدود سه هزار نفر و در ایام تعطیل بیش از ۱۲ هزار نفر است و با توسعه فضای پارک سرچشمه میزان ورود گردشگر به این منطقه ۳ تا ۴ برابر افزایش خواهد یافت. لازم به ذکر است منطقه نمونه گردشگری سرچشمه خوانسار در سال ۸۹ با هماهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان محوطه سازی شد ه است
چشمه مرزن گشت
چشمه مرزن گشت – پارک ملی سرچشمه – خوانسار
این چشمه آهکی در پارک ملی سرچشمه خوانسار با جوشش آب از حفره ها و لا به لای سنگ ها میزبان گردشگران شهر خوانسار میباشد. این چشمه به رودخانه شهر خوانسار می پیوندد و از آن ۴۰ لیتر در ثانیه آب برای سیراب کردن زمین های کشاورزی و استفاده مردم برداشت می شود. چشمه مرزنگشت در دل کوههای مشرف بر جنوب غربی خوانسار واقع شده است
کوه و غار هیکل
کوه هیکل در فاصله ۵ کیلومتری خوانسارقرار دارد . این کوه که پیکر دو سرباز را نشان می دهد و به همین خاطر به کوه هیکل خوانده می شود؛ شرایط خاص تکتونیکی منطقه ، وجود حفره ها و دودکش های فراوان که به گویش محلی ها چاههای نفس کش زمینند توجه ساکنین منطقه را سالها جلب کرده استکه ازلحاظ ساختار درون یک گسل شکل گرفته و شکافی درعرض با رطوبتی بالا و دمایی بین ۱۴ الی ۱۶ درجه سانتیگراد دارد این غار از عمق ۱۲۰ به پایین سنگ نهشته هایی زیبا و خاصی دارد از جمله ریمستون ، آنتودایتهای بسیار نادر ، استلاگتیتهای بسیار کوچک و در انتها دندان سگی های بسیار زیبا و همچنین پاپ کورن را میتوان به وفور مشاهده کردرمذکور غاریست بسیار فنی و ریزشی و نیازمند استفاده از امکانات خاص غارنوردی با توجه به نحوه توسعه این غار ، وجود شکاف و درزه های بسیار همراه با دودکشهای فراوان احتمال وجود شبکه بزرگی از غار در زیر زمین دارد که مستلزم بررسی و تحقیقات علمی بیشتر است عمق ۱۹۱متر و چاه ۱۷۰ متری، اولین غار چاهی استان اصفهان و دومین غار چاهی کشور است
خلاصه مکان های گردشگری طبیعی
۱٫پارک ملی سرچشمه (میدان ۲۲ بهمن – خیابان شهید رجایی)
۲٫منطقه حفاظت شده گلستانکوه محل رویش لاله‌های واژگون – فقط اردی بهشت هرسال- (کیلومتر ۱۵ جاده خوانسار-اصفهان)
۳٫غار بزرگ هیکل خوانسار – اولین غار چاهی استان اصفهان و دومین غار چاهی کشور – (واقع در روستای تیدجان خوانسار)
۴٫تونل سبز خوانسار (خیابان امام خمینی – حد فاصل میدان ۲۲ بهمن تا میدان امام خمینی)
۵٫سد مخزنی باغکل (انتهای بلوارنماز- روبروی دانشکده ریاضی و کامپیوتر و آموزشکده فنی دختران)
۶٫مجتمع تفریحی شهید فیاض بخش (انتهای بلوارنماز- جنب دانشکده ریاضی و کامپیوتر)
۷٫کوه سیل خوانسار
۸٫کوچه باغ‌های خوانسار
۹٫مرغه دربند (خیابان شهدا – بلوار جانبازان- شهرک شاهد-شهرک اندیشه- کیلومتر ۱۵ جاده خوانسار- بویین میاندشت)
گردشگری تاریخی
مسجد جامع خوانسار
در اطراف میدان سپاه و در حدود اداره پست خوانسار(مسجد جامع خوانسار) معروف به (مسجد چهارراه)، قرار دارد که در عهد صفویه بازسازی شده است. این مسجد با مساحتی حدود سه هزار مترمربع و گچبری‌های بسیار نفیس آن گنبد ندارد و تنها دارای یک گلدسته کوچه سه متری است اثر تاریخی مسجد دری چوبی است که درب شمالی مسجد است و منبت کاری ظریف و پر ارزشی دارد. محراب آن از جمله صنایع هنری بسیار ظریف است
خانه ابهری خوانسار
این خانه در زمان قاجار توسط ( آیت‌الله سید محمد باقر ابهری)، بنا شده است و در نقاشی یکی از اتاق ها در جبهه شمالی قطعه شعری نوشته شده که به حساب جمل تاریخ(۱۲۷۸هجری قمری) را نشان می‌دهد. مساحت بنا با حیاط مرکزی ۸۰۰متر مربع است که در دو اشکوبه ساخته شده است
مقبره باباپیر (شیخ ابا عدنان قریشی
آرامگاه بابا پیر در استان اصفهان و شهرستان خوانسار و در شمال شرقی پارک سرچشمه خوانسار قرار دارد، شیخ اباعدنان قریشی معروف به بابا پیر یکی از عرفای به نام قرن هفتم هجری اهل شهر خوانسار بود. شیخ اباعدنان قریشی (باباپیر) پایه گذار مذهب شیعه جعفری در شهرهای اصفهان ، بروجرود ، لرستان ، نهاوند و خوزستان می باشد، به غیر از شیخ اباعدنان ۶ تن دیگر از مشایخ و عرفا نیز در بقعه شیخ اباعدنان قریشی (مقبره بابا پیر) شهر خوانسار مدفون اند.
خلاصه مکانهای گردشگری تاریخی
۱٫مقبره باباپیر
۲٫آستان امامزاده احمدبن سید محمدبن امام علی نقی و موزه مردم شناسی خوانسار (خیابان آیت ا… خوانساری – قبل از میدان سپاه)
۳٫مسجد جامع خوانسار – با قدمتی بالغ بر سیصد سال- (میدان سپاه)
۴٫آستان امامزاده محمود – حوض سنگی، سنگ قبرهای بسیار قدیمی یهودی‌های خونسار و گنبد خاص مقبره – (میدان سپاه- خیابان سیزده محرم)
۵٫خانه ابهری (میدان سپاه- خیابان سیزده محرم- کوچه زورخانه پوریای ولی)
۶٫امامزاده سیدصالح (بلوار سردار صادقی- بیدهند)
۷٫مقبره دخترون بکر – (بلوار سردار صادقی – بیدهند)
محله‌ها
این شهر دارای محلات زیادی میباشد که از جمله: صفائیه، چشمه آخوند، محله دوراه، محله بالا (رئیسان، سرچشمه، شهرک، موریزان)، ارسور، وادشت، پایتخت (بیدهند-جوزچه- سونقان- چهار باغ) کوی کتابچی‌ها و باب سلطان، مالگاه و پایتخت، قودجان، بابا سلطان، تیدجان، سنگ شیر، هرستانه، بالاده (سردشت) و همچنین روستاهای متعددی چون رحمت آباد، خم پیچ، مهرآباد، تجره، دوشخراط، سنگ سفید و… میباشد که جمعاً تشکیل شهرستان خوانسار را می‌دهند.
تحصیلات عالی
دانشگاه آزاد اسلامی مرکز خوانسار
دانشکده پردیس آموزش جهاد کشاورزی شهید علایی خوانسار
دانشگاه پیام نور مرکز خوانسار
دانشگاه دولتی ریاضی و کامپیوتر خوانسار
دانشگاه فنی و حرفه ای دخترانه خوانسار
هتل و مهمانسرا
خوانسار دارای هتل سه ستاره به نام هتل زاگرس میباشد که درمهرماه۱۳۸۲ کلنگ احداث آن بر زمین زده شد و در اردیبهشت ۱۳۹۰ بازگشائی شد. این هتل دارای ۸۴ اتاق و سوئیت و ۲ جفت تالار عقد و عروسی (۴ سالن) و امکانات تفریحی و ورزشی میباشد. همچنین مهمانسرای پدری و مهمان‌پذیر جهانگردی خوانسار نیز دو مهمانسرای دیگر این شهرستان انداین هتل با موقعیتی استثنائی در دل طبیعت خوانسار و در دامنه رشته کوه های زاگرس و در مجاورت پارک زیبای سرچمه و با چشم انداز بسیار زیبا می باشد
سوغات
عسل خوانسار یک فراورده طبیعی است که در ایران شهرت بسیاری دارد. افراد بسیاری در این شهر به پرورش زنبور و تولید عسل اشتغال دارند. گردو، بادام و آلو از سایر محصولات باغی با تولید بالا و سوغات خوانسار هستند.
کوههای خوانسار پوشیده از گیاه گون هستند که گز انگبین از آن گرفته می‌شود. از این رو گز، یکی از محصولات بومی خوانسار است که با درصدهای مختلف گزانگبین تولید و ارائه می‌شود. همچنین وجود گیاه گون زمینه را نیز برای پرورش زنبور عسل و تولید عسل انگبین مساعد نموده است. همین طور تنباکوی خوانسار که شهرت زیادی دارد و از نوع طبیعی تنباکو میباشد. تنباکوی خوانسار در کنار تنباکوی کاشان شهرت بسیار دارند.
