امام رضا علیه‌السّلام:
در توصیه‌های پزشکی خود در مورد راه های حفظ سلامتی در ماه اول زمستان می فرمایند: کانون الأول: واحد ثلاثون یوماً تقوی فیه العواصف و یشتد فیه البرد، و ینفع فیه کل ما ذکر فی (تشرین الثانی) و یحذر فیه من أکل الطعام البارد، ویتقی فیه الحجامه و الفصد و یستعمل فیه الأغذیه الحاره بالقوه و الفعل. از این رو مطابق این سفارش‌ها باید از طعام با طبیعت سرد پرهیز کرده، غذاهای با طبیعت و درجه حرارت گرم مصرف نماییم، از حجامت و فصد اجتناب کنیم، آب در شب نخوریم، جرعه‌ای آب گرم هر روز اول صبح بنوشیم و خوردن از سبزی (بقول)، کرفس، نعناع و تره تیزک(شاهی) هم پرهیز کنیم. (۱)
مطابق آموزه‌های امام رضا علیه‌السّلام به لحاظ فصول سال بهترین اوقات حجامت بجز حزیران، زمانی است که هوا معتدل باشد، یعنی در چهل روز نخست بهار و چهل روز آغاز پاییز و در فصل زمستان (بویژه دی ماه) و فصل تابستان (بجز ۱۴ حزیران که ذکر شد) حجامت اثر اندکی خواهد داشت.
با شروع فصل زمستان سرماخوردگی و زکام به اوج می رسد. امام رضاعلیه‌السّلام برای پیشگیری از این بیماری در فصل زمستان می فرمایند: مَن أرادَ دَفَعَ الزُّکامِ فِی الشِّتاءِ أجمَعَ ، فَلیَأکُل کُلَّ یَومٍ ثَلاثَ لُقَمِ شَهدٍ ؛ هر کس مىخواهد در همه زمستان از زکام ایمن بماند ، هر روز ، سه لقمه عسل با موم آن بخورد .(۲)
یکی از مواد غذایی مناسب برای این ماه گردو است. امام رضا علیه‌السّلام فرمودند: خوردن گردو در تابستان سبب گرمی و حرارت جسم می شود و موجب پیدایش کورک و دمل و جوشهای چرکین در بدن می گردد اما مصرف آن در زمستان کلیه ها را گرم نگه می دارد و سردی و برودت را از بدن دفع می کند.
امام رضا علیه‌السّلام همچنین در توصیه ای دیگر می فرمایند: در فصل زمستان ناگهان از اتاق گرم به هوای سرد و آزاد قدم نگذارید و برای رهایی از مشکلات سرماخوردگی در ماه های سرد فرمودند: گل نرگس ببویید، بوییدن این گل را به طور دائم انجام دهید تا از شرّ سرما خوردگی در امان بمانید. همچنین استشمام سیاه دانه آدمی را از سرما خوردگی ایمن می دارد .(۳)
مطابق آموزه های امام رضا علیه‌السّلام در فصل زمستان استحمام در هر بامداد خوب است و مصرف ماهی تازه و شیر و ورزش توصیه شده و همانطور که پیش از این هم ذکر شد برای رهایی از سردرد فرمودند : خوردن ماهی تازه را فراموش نکنید هرکس از درد شقیقه و شکم درد می ترسد نباید در زمستان و تابستان خوردن ماهی تازه را به تأخیر اندازد. (۴)
پی نوشت‌ها:
۱٫ الطریق الى خراسان ، کمال السید ،ج۱ ، ص۳۹۱
۲٫ بحار الأنوار ، ج ۶۲ ، ص ۳۲۴
۳٫ طبّ الإمام الرضا علیه‌السّلام، ص ۳۷ – ۳۸
۴٫ بحار الأنوار، ج ۶۲ ، ص ۳۲۴
