بسیاری از خانم‌ها تصور می‌کنند که بارداری به پوسیده‌شدن دندان‌ها و بروز مشکلات دندانی در آنها منجر می‌شود؛ اما چنین تصوری یک باور اشتباه محسوب می‌شود، چراکه تا کنون ارتباطی بین پوسیدگی دندان و بارداری به طور قطعی مشخص نشده است. در واقع پوسیدگی دندان، در تمام دوران زندگی و از جمله طی بارداری به عملکرد باکتری‌ها در دهان، رژیم غذایی حاوی مواد شیرین و کربوهیدراتی و بهداشت ضعیف دهان باز می‌گردد.
دندان و بارداری
بر همین اساس دکتر آرش منصوریان، دانشیار و مدیر گروه بیماری‌های دهان و فک و صورت دانشگاه علوم پزشکی تهران به شدت بر حفظ بهداشت دهان و دندان طی بارداری تاکید می‌کند و میگوید:
کنترل روند پوسیدگی دندان طی بارداری بسیار مهم است، زیرا بزاق مادر، اولین وسیله انتقال باکتری‌های عامل پوسیدگی دندان به نوزاد است.
این متخصص بیماری‌های دهان این تصور را که از دست رفتن حداقل یک دندان در هر بارداری امری اجتناب‌ناپذیر است، نادرست می‌داند و توضیح می‌دهد:
برخی افراد تصور می‌کنند که طی بارداری، کلسیم دندان‌های مادر به تأمین نیاز جنین اختصاص می‌یابد، در حالی‌که نیاز کلسیمی جنین از طریق ذخیره استخوانی مادر تامین می‌شود.
به این علت مصرف کلسیم برای حفاظت از دندان‌ها مجاز نیست و فقط ممکن است پزشک برای تامین نیازهای تغذیه‌ای عمومی مادر و کودک، کلسیم تجویز کند.
خونریزی از لثه زیاد اتفاق می‌افتد.
شایع‌ترین عارضه دهانی در دوران بارداری ژنژیویت حاملگی یا همان خونریزی و حساس شدن لثه‌ها نسبت به محرک‌های موضعی همچون مسواک است.
نکته بسیار مهم آن‌که مادران باردار باید از دراز کشیدن طولانی‌مدت روی صندلی دندانپزشکی اجتناب کنند تا دچار عوارض ناشی از کاهش فشارخون نشوند.
دکتر منصوریان درباره این عارضه میگوید:
خونریزی از لثه‌ها ناشی از التهاب لثه‌ها و افزایش ترشح هورمون استروژن طی بارداری است که معمولا از ماه دوم بارداری شروع می‌شود.
این متخصص به جرم دندان نیز به عنوان یکی از عوامل موثر در خونریزی از لثه‌ها اشاره می‌کند و می‌افزاید:
جرم‌گیری و حفظ بهداشت مناسب دهان طی بارداری ضروری است و بنابر تاکید دندانپزشکان در صورتی که جرم‌ها به ایجاد ضایعه‌های خونریزی دهنده منجر شود یا جویدن را با مشکل روبه‌رو سازد، باید از طریق جراحی یا لیزر برداشته شود.
سه ماهه دوم بارداری؛ زمان رسیدگی به مشکلات دندانی
سه ماهه دوم بارداری بی‌خطرترین دوره برای انجام هر نوع اقدام درمانی در حوزه پزشکی و دندانپزشکی است؛ البته در هر شرایطی بهتر است کارهای اساسی دندانپزشکی یا اعمال جراحی مهم را تا بعد از زایمان به تأخیر انداخت.
به گفته دکتر منصوریان اوایل سه ماهه سوم هم، زمان خوبی برای درمان‌های معمول دندانپزشکی است، اما بعد از اواسط سه ماهه سوم نباید هیچ‌گونه عمل دندانپزشکی انتخابی برای باردار صورت بگیرد.
نکته بسیار مهم آن‌که بارداران باید از دراز کشیدن طولانی‌مدت روی صندلی دندانپزشکی اجتناب کنند تا دچار عوارض ناشی از کاهش فشارخون نشوند.
درباره سه ماهه اول بارداری نیز به علت آسیب‌پذیر‌بودن جنین در این دوره، هیچ‌گونه عمل دندانپزشکی انتخابی نباید انجام گیرد.
ترس از رادیوگرافی‌های دندانی
انجام رادیوگرافی دندانی در دوران بارداری از مواردی است که هنوز مورد بحث است. بی‌شک از کاربرد اشعه طی بارداری بویژه در سه ماهه اول باید اجتناب کرد، زیرا جنین در حال رشد به طور خاصی مستعد آسیب‌های ناشی از پرتونگاری است.
دکتر منصوریان اضافه می‌کند:
چنانچه انجام درمان‌های دندانپزشکی ضرورت پیدا کند، معمولا برای تشخیص صحیح و درمان مناسب نیاز به رادیوگرافی خواهد بود. در چنین شرایطی استفاده از روپوش‌های سربی ضروری است.
با این حال تاکید می‌شود که با وجود ناچیز بودن خطرات رادیوگرافی‌های دندانپزشکی، دندانپزشک نباید در دوران بارداری بی‌پروا اقدام به تجویز آن کند؛ یعنی رادیوگرافی باید به طور انتخابی و فقط هنگام ضرورت و به منظور رسیدن به اهداف تشخیص و درمان مناسب انجام شود.
مصرف مکمل در بارداری
استامینوفن؛ بهترین داروی مسکن در بارداری
بسیاری از باردارانی که به رفع مشکلات دندانی خود اقدام می‌کنند برای استفاده از مسکن‌ها در دوره بعد از درمان دچار تردید هستند و به همین علت حاضرند درد بکشند، اما مسکن نخورند.
دکتر منصوریان برای رفع نگرانی چنین افرادی مصرف استامینوفن را به عنوان بهترین داروی مسکن انتخابی طی بارداری توصیه و اظهار می‌کند:
مصرف آسپیرین‌ها خطر انقباض مجاری عروقی، خونریزی‌های پس از زایمان و تأخیر در زایمان را به دنبال خواهد داشت که این خطر در سه ماهه سوم افزایش می‌یابد.
درباره آنتی‌بیوتیک‌ها نیز پنی‌سیلین‌ها، اریترومایسین و سفالوسپورین‌ها برای مادر باردار و فرزندش بی‌خطر است.
در صورت کنترل نشدن عفونت با این داروها، باید میزان مصرف دارو را افزایش داد یا دفعات تجویز را بیشتر کرد.
همچنین تتراسایکلین در دوران بارداری نباید تجویز شود.
اما بهترین توصیه به بارداران برای درمان مشکلات دندانی آن است که رادیوگرافی‌ها، اعمال ترمیمی، روکش دندان و جراحی‌های مهم را تا بعد از بارداری به تأخیر اندازند.
