مراحل معاد
معاد سه مرحله مهم دارد. اولین مرحله شروع معاد ، مرگ است. برزخ مرحله بعد از مرگ است که انسان وارد عالم برزخ می شود و مرحله بعد هم قیامت است و در پایان قیامت هم عده ای به بهشت و عده ای به جهنم می روند. مرگ ، برزخ و قیامت مهم ترین مراحل معاد هستند.
بنابراین معاد با مرگ شروع می شود ” من مات فقد قامت قیامتُه ” هر که مُرد قیامتش بر پا می شود. این قیامت را قیامت صغری می گویند زیرا در مقابل قیامت کبری که بعد از برزخ است، قرار دارد.
اما قبل از مرگ هم مباحثی مطرح است که مربوط به قیامت یا قریب الافق به قیامت است. بعضی از این مباحث، مباحث دقیقی است.
انسان قبل از مرگ و تا لحظه مردن در همین دنیا با قیامت ارتباط دارد. قیامت و آخرت در واقع چهره دیگری از همین دنیا است. یعنی حیات و زندگی دو فصل دارد. یک فصل آن دنیاست و فصل دیگر آخرت است و در واقع دو فصل از یک سال ، از یک زندگی، از یک حیات، از یک حقیقت و دو چهره از یک حقیقت است. یک چهره آن دنیاست که نزدیک است و چهره دیگرش آخرت است که بعداً می آید. بنابراین نمی توان تفکیک کرد و گفت تا اینجا دنیا و از اینجا به بعد هم آخرت و آنها را از هم جدا کرد. به همین دلیل است که بسیاری از کارهای روزمره ما ، در زندگی اخروی، در مرگ، در حیات، در سلامت، در روزی، در وسعت روزی، در تنگی روزی و … تأثیر دارد.
گاهی یک گناه مرگ انسان را جلو می آورد و گاهی یک احسان مرگ انسان را سال ها عقب می برد. همین طور یک احسان باعث سلامت می شود و یک گناه باعث بیماری، تنگی روزی و گرفتاری ها و مشکلاتی خواهد شد. بنابراین در یک نگاه اجمالی باید این نکات هم ملاحظه بشود.
گر چه با مرگ مراحل معاد شروع می شود ولی معنایش این نیست که در دنیا سخن و ردپایی از معاد وجود ندارد بلکه این دو کاملاً با هم در ارتباط هستند.
امام صادق(علیه السلام) می فرماید: “من یموت بالذنوب اکثر ممّن یموت بالآجال و من یعیش بالاحسان أکثر ممّن یعیش بالأعمار ” کسانی که با گناه کشته یا می میرند بیشتر از کسانی هستند که اجلشان رسیده و باید بمیرند و کسانی که از احسانشان بهره می برند و عمر می کنند بیشتر از کسانی هستند که از عمر طبیعی خود استفاده می کنند. بقیه امور زندگی نیز این چنین است.
در مورد مرگ چند سوال مطرح است.
سوال اول این است که قبل از مرگ چه حوادثی برای انسان رخ می دهد؟ در اواخر عمر و در حال احتضار و لحظات ورود به عالم برزخ چه صحنه هایی برای انسان پیش می آید؟
سوال دوم این که حقیقت مرگ و ماهیت مرگ چیست؟
سوال سوم چرا خیلی از انسان ها از مرگ می ترسند؟ علل نگرانی از مرگ در انسان ها چیست؟
در مقالات پیشین به این سوالات به طور مفصل پاسخ داده شده اما آنچه لازم به ذکر است بحث مرگ و مباحث مربوط به مرگ بحث های غیرزیبایی نیستند. اگر انسان اهل دل و اهل معنا باشد می بیند که این بحث ها اگر از بحث های دیگر روشن تر، زیباتر و نورانی تر نباشند تاریکتر نیستند. اگر بعضی افراد از این بحث ها فرار می کنند به خاطر تاریکی خودشان است.
خلاصه سخن
معاد سه مرحله دارد، مرگ، برزخ و قیامت. قیامت هر انسانی با مرگ شروع می شود که به آن قیامت صغری می گویند. این مراحل از هم جدا نیستند بلکه در ارتباط تنگاتنگ با یکدیگر هستند. انسان ها در همین دنیا با برزخ و قیامت در رابطه هستند.
