نقش خدا دربلایای طبیعی چیست؟ آیا خشکسالی سومالی یک بلای طبیعی نیست؟
اگر دقت بفرمایید سؤال کاملاً گنگ و نامفهوم است. یعنی چه «نقش خدا در بلای طبیعی چیست»؟ آیا یعنی بلای طبیعی را خدا فرستاده یا غیر خدا؟ خوب همگان می‌دانند که کسی در وقوع زلزله، باریش باران‌های سیل‌آسا، وزیدن طوفان‌های ویرانگر و …، دخل و تصرفی ندارد. مگر این که انسان از روی عمد یا سهو دخل و تصرفی کرده باشد. مثل این که یک انفجار اتمی در عمق اقیانونس انجام دهند و یک س
ونامی رخ دهد. یا بر اثر تولید گاز‌های شیمیایی و گلخانه‌ای لایه‌ی اوزون سوراخ شده و سبب بالا رفتن حرارت زمین، آب شدن یخ‌های قطبی و … گردد. یا با قطع بی رویه درختان جنگلی سبب تغییرات جوی و سرازیر شدن سیل گردد، با شکار بی‌رویه پرندگان مهاجر اکو سیستم را مختل کند و … ، بدیهی است که به این دیگر «بلای طبیعی» نمی‌گویند، بلکه بلایی است که بشر با دست خود بر سر خود آورده است.
اگر منظور این است که خدا چرا این بلاها را می‌فرستد؟ پاسخ این است که هر چه در طبیعت رخ می‌دهد، لازمه‌ی طبیعت است و همگی خیر و خوب است. چرخه‌ی طبیعت نیاز به باد، باران، سیل، آتشفشان، زلزله، رعد و برق، طوفان،رطوبت، خشکی و … دارد. لذا هیچ کدام بالذاته بلایی برای انسان نیست. اما ممکن است که وقوع این خوادث طبیعی و لازم برای چرخه‌ی طبیعت، به کسانی آسیب برساند، که قطعاً این آسیب نیز از ناحیه‌ی خطا یا ظلم خود انسان است.
در اصطلاح می‌گویند: «به سبب گناهان انسان است» و ما گمان می‌کنیم که «گناه» الزاماً کفر و شرک و ارتکاب معاصی متفاوتی چون شرب خمر، زنا، آدم کشی و … می‌باشد. اگر چه اینها نیز گناه و در رأس گناهان بوده و موجب عقوبت‌هایی می‌گردد، اما جهل هم گناه است. بنا کردن خانه‌های سست روی خط زلزله یا در دامنه‌ی کوه آتشفشان نیز گناه است، عدم جلوگیری از فساد و فحشا در زمینه‌های متفاوت جنسی، اخلاقی، اقتصادی، سیاسی و … که موجب بروز، ظهور و دامن‌گیر شدن بیماری‌ها، فقر، فاصله‌های طبقاتی، ظلم و … می‌شود نیز گناه است و اساساً هر گونه خروج یا اعوجاجی از قوانین خلقت «خواه طبیعی باشد یا اعتقادی و رفتاری» گناه است و عواقب دنیوی و اخروی خودش را دارد. اگر مردمانی روی خط زلزله‌ی خانه‌های سستی بیان کردند، با ۵ ریشتر زلزله (مثل رودبار) یکصد هزار کشته می‌‌دهند و این عقوبت گناه خودشان است.
اما در مورد وقوع خشکسالی‌هایی چون سومالی دقت کنید که اخیراً جوسازی‌ها و شبهه‌پراکنی‌های اینترنتی و حتی گفتاری و نوشتاری در این زمینه بسیار شده است و سعی دارند خدا را مقصر معرفی کنند و حتی از هلاکت ناشی از قحطی، گرسنگی و تشنگی مردم از یک سو و خودنگری، خودخواهی و غفلت جامعه‌ی بشری از سوی دیگر، به نفع آمال خود سوء استفاده نمایند.
متأسفانه تا کنون هیچ شخص یا مرکز مطالعاتی و … تحقیق نکرده و یا اصلاً نمی‌تواند تحقیق کند که آیا خشکسالی مناطقی در آفریقای شمالی واقعاً یک رویداد جوی و طبیعی است و یا همین دخالت‌های بشری که سبب سوراخ شدن لایه اوزون، افزایش گرما، کاهش نزولات آسمانی و … شده است بی‌اثر نبوده است؟ اما به فرض که یک رویداد کاملاً جوی و طبیعی باشد، دلیلی برای وقوع یک فاجعه‌ی انسانی نیست. کسی نمی‌تواند مدعی شود که این رویداد، حادثه‌ی مانند عذاب به قوم‌هایی چون نوح، لوط، عاد و ثمود است و خدا خواسته آنان را هلاک کند و از دست انسان نیز کاری بر نمی‌آید. نتیجه‌ی این القائات این است که اولاً انسان حس نوع‌دوستی و احساس تکلیفش را از دست بدهد و ثانیاً در ذهنش شبهه ایجاد شود که چرا خدا برای مردم کافر و ظالم در آمریکا، انگلیس یا چین چنین نخواسته است؟ … و در نهایت چون پاسخی نمی‌یابد، منکر همه‌ی حقایق هستی و خدا گردد. و این همان هدف دشمن از این شبهه پراکنی‌ها است.
در عصر امروز که انسان قادر شده به برکت تکنولوژی سفینه به مریخ بفرستد و از هر نقطه‌ای در کره‌ی زمین به هر نقطه‌ی دیگری که مایل باشد آب، گاز، نفت، برق و … منتقل کند، آب‌رسانی یا غذا رسانی به عده‌ای بحران‌زده کار دشورای نیست. حتی ساختن خانه‌های امن، ارسال وسایل خنک کننده، ایجاد شعب رودخانه‌ای، رونق کشاورزی در همان سرزمین خشک با روش‌های مکانیزه و آبیاری صنعتی، ارائه خدمات بهداشتی و دارو‌رسانی و … نیز هیچ کار مشکلی نیست؟ هزینه‌ی نجات مردم سومالی به مراتب کمتر از هزینه ساختن یک یا دو برج آسمانخراش یا قصر است، چه رسد به هزینه‌های جنگ‌افروزی در سرتاسر عالم. آیا هزینه انتقال صدها هزار یهودی از کشورهای متفاوت به اسرائیل، اخراج فلسطینی‌ها از سرزمین‌ها و خانه‌هایشان، ویران کردن خانه، بنا کردن شهرک‌های جدید یهودی نشین، فراهم نمودن زیرساخت‌های یک شهرک مانند: آب، برق، گاز، نفت، جاده، مدرسه، بیمارستان، فرودگاه و …، به مراتب بیش از کمک‌رسانی به مردم سومالی و نجات آنها از هلاکت دسته‌جمعی نیست؟! چطور آمریکا و اروپا می‌توانند به هنگام وقوع سونامی که فقط یک شهر و اطرافش را ویران کرد، برای ژاپن که سومین قدرت اقتصادی جهان است، انواع کمک‌های غذایی، دارویی، پوشاکی و … را ارسال کنند و اضافه بر آن با افزایش سقف اعتبار پولی مراقب باشند که درجه‌ی اقتصادی‌اش نزول نیابد و خللی به تعاملات پولی آن وارد نگردد، اما نوبت به مسلمانان و رویدادی چون خشکسالی سومالی که می‌رسد، همه گناه را به گردن خدا می‌اندازند تا اهمال خود در وقوع فاجعه‌ی انسانی در کشته شدن میلیون‌ها نفر را توجیه کنند؟ بدیهی است که این فلاکت‌ها و بلاها، همه ناشی از سوء مدیریت (جهانی) و عملکرد خطا و جاهلانه‌ی انسان (فرد و جمع) است. لذا فرمود:
«کُلُّ نَفسٍ بِما کَسَبَت رَهینَهٌ» (المدثر، ۳۸)
ترجمه: هر کسى در گرو عملى است که انجام داده است.
و فرمود:
«ظَهَرَ الفَسادُ فِی البَرِّ وَ البَحرِ بِما کَسَبَت أَیدِی النَّاسِ لِیُذیقَهُم بَعضَ الَّذی عَمِلُوا لَعَلَّهُم یَرجِعُونَ» (الروم، ۴۱)
ترجمه: فتنه و فساد در خشکى و دریا به علت کارهائى که مردم انجام داده (و مىدهند) ظاهر شده (و مىشود) (چون اینطور است لذا) خداى علیم کیفر قسمتى از اعمالشان را به آنان مىچشاند، تا شاید آنان به سوى (خدا) باز گردند.
