در سه شماره پیشین، به راهکارهای شیطان به عنوان دشمن قسمخوره انسان برای فریفتن و گمراه ساختن او از صراط مستقیم، اشاره نمودیم. مواردی که در این شماره مورد بحث قرار خواهیم داد، مربوط به افرادی خواهد بود که به تعبیری از دست رفته و خود را در اختیار شیطان قرار دادهاند.
بسم الله الرحمن الرحیم
امر کردن
انسان ممکن است در انجام گناه، به جایی برسد که شیطان برای گمراه ساختن او، نیاز به دادن وعده نداشتهباشد بلکه فرد به عبدی برای شیطان بدل شده و مورد امر و نهی او قرار گیرد. از این روست که قرآن در آیه ۱۶۹ سوره بقره میفرماید : إِنَّما یَأْمُرُکُمْ بِالسُّوءِ وَ الْفَحْشاءِ «او(شیطان) شما را فقط به انواع بدیها و زشتیها دستور مىدهد»
استفزاز و اجلاب
استفزاز یعنی بلند کردن و به سرعت به کاری واداشتن و اجلاب یعنی راندن و صیحه زدن با قهر و غضب این کلمه از جلب میآید.
یعنی شیطان در قبال برخی افراد، از یک سو با وعدههای فریبنده آنها را از مسیر خیر دور کرده و به سمت شر، سوق میدهد و از سوی دیگر با بستن مسیر خیر، راه بازگشت او را با مشکل رو به رو میسازد.
همز
همز از کلمه مِهمیز میآید که وسیله است که فرد وقتی سوار مرکب می شود به پاشنه پای خود می بندد و به زیر شکم مرکب زده و و باعث شوک حیوان و حرکت او می شود.
همز، بیشتر در حوزه لسانی است؛ یعنی، گناهانی که انسان از طریق زبان مرتکب شده و باعث شوک و ناراحتی طرف مقابل میگردد، همزی از سوی شیطان است. به عنوان نمونه شیطان میداند که حساسیت یک فرد، در شنیدن چه صحبتهایی است از این رو، در هنگام دعوا، به طرف مقابل القاء میکند که دست بر نطقه ضعفهای او گذارد و از این طریق باعث درگیری دو طرف میشود. از این روست که خداوند در آیه ۹۷ سوره مومنون این گونه امر میفرماید: «وَقُل رَّبِّ أَعُوذُ بِکَ مِنْ هَمَزَاتِ الشَّیَاطِینِ»
نزغ
در عربی راهکار راندن حیوان با چوب را نزغ می گویند. انسان ممکن است به مرحلهای برسد که به مرکبی برای شیطان بدل شده و شیطان او را نزغ میکند،به او ضربه میزند و او را وادار به راندن میکند. چنین انسانی مجبور است برای شیطان و مطابق خواسته او حرکت کند.
از این روست که حضرت یوسف درباره اقدام برادران علیه خود تعبیر نزغ را میآرود و میگوید شیطان میان من و برادرانم نزغ کرد(۱۰۰، یوسف). برای مقابله با نزغ باید سریع به خدا پناه برد فستعذ بالله گفت.
استحواذ
عرب کشتی گرفتن با الاغ را استحواذ میگوید؛ یعنی ممکن است انسان برای شیطان به چهار پایی مبدل شود که نه تنها بر او سوار میشود بلکه با او کشتی نیز گرفته و سرگرم است.
استهواء
حمله عقاب به موش از پشت سر به طوری که به علت میزان سرعت متوجه نمی شود را استهواء میگویند. انسان باید سعی داشتهباشد به این مرحله نرسد زیرا در صورت رسیدن به این مرحله، بازگشت او به راه راست و به سوی خداوند، مشکل خواهد بود.
اضلال
در این مرحله فرد نه تنها فرد به طور کامل از مسیر مستقیم خارج شدهاست بلکه به عنوان یکی از یاران شیطان در جبهه او علیه جبهه الهی در حال جنگ است و قدم به قدم پا جای پای شیطان میگذارد.
ناامیدی از رحمت خدا
ناامیدی از رحمت خداوند، بزرگترین گناه میباشد. وقتی انسانی که در گناه غرق شده است، قصد بازگشت به سمت خدای متعال را میکند، شیطان ، با القای ناامیدی از رحمت خداوند به علت بار سنگین گناهان مانع از بازگشت او میگردد.
باید به این مهم توجه داشت که انسان با ارتکاب هر گناه از صراط مستقیم خارج شدهاست؛ از این رو در صورت ارتکاب به گناه، پشیمانی و توبه و گفتن شهادتین، میتواند او را به صراط مستقیم باز گرداند.
نکته دیگر که ذکر آن ضروری به نظر میرسد این است که بیشترین جایی که شیطان حضور پیدا کرده و اقدام به کارشکنی میکند، جایی است که برای امام زمان کار می شود و تلاش می گردد امر ظهور محقق گردد؛ زیرا این کار از یک سو پر ثوابترین کارها ست و از سوی دیگر شیطان رانده شده میداند با تحقق ظهور، کشته خواهد شد و عمرش پایان خواهد.
نباید از شروع و انجام کار خیر به بهانه کار شکنی شیطان ترسید؛ زیرا اگر مومنی کاری را آغاز نموده و در مقابل شیطان ایستادگی نماید، سنت امداد الهی همراه او میگردد و او موفق خواهدشد.
اعمال ثواب و نیک ما، با انجام گناهان باطل خواهد شد؛ از این رو یک انسان عادی نمیتواند مطمئن باشد که اعمال نیک خود را به خدا خواهد رساند.
خداوند در قرآن از عبارت من جاء بالحسنه استفاده کرده است یعنی مد نظر خداوند یک حسنه میباشد که فرد باید با خود بیاورد؛ در تفسیر برهان از محبت اهل بیت به عنوان این حسنه منحصر به فرد یاد شده که بنده با خود در پیشگاه الهی میآورد و فقط همین یک چیز است که مطمئن هستیم قطعا آن را با خود خواهیم برد.
ادامه دارد…
برگرفته از سخنرانی استاد رائفی پور (سلسله جلسات چگونه گناه نکنیم)
