إِضَاعَةُ الْفُرْصَةِ غُصَّةٌ.
امام(عليه السلام) فرمود: از دست دادن فرصت مايه غم و اندوه است.
شرح و تفسير
فرصت را از دست ندهيد
امام(عليه السلام) در اين گفتار كوتاه و بسيار حكيمانه همگان را به استفاده از فرصت ها دعوت مى كند و مى فرمايد: «از دست دادن فرصت مايه غم و اندوه است» (إِضَاعَةُ الْفُرْصَةِ غُصَّةٌ). همان گونه كه در سند اين حكمت اشاره شد امام(عليه السلام) شبيه آن را در وصيت نامه اش به امام حسن مجتبى(عليه السلام)فرموده و در كلام حكمت آميز 21 نيز خوانديم: «الفُرْصَةُ تَمُرَّ مَرَّ السَّحابِ فَانْتَهُزُوا فُرَصَ الْخَيْرِ; فرصت ها همچون ابرها (به سرعت) در حركت است، بنابراين فرصت هاى نيك را غنيمت بشماريد. فرصت به معناى فراهم شدن اسباب انجام كارى است، زيرا بسيارى از كارها به ويژه كارهاى مهم نيازمند به مقدماتى است كه گاه از اختيار انسان بيرون است. هنگامى كه بر اثر پيش آمدهايى آن اسباب فراهم گردد بايد هرچه زودتر از آنها استفاده كرد و به مقصد رسيد، زيرا بسيار مى شود فرصت از دست رفته هرگز باز نمى گردد. جوانىِ انسان، فراغت، نشاط كار، صحت و سلامت همه از فرصت هايى است كه به سرعت مى گذرد و گاه به آسانى يا هرگز باز نمى گردد. حديث معروفى از اميرمؤمنان على(عليه السلام) در تفسير آيه شريفه «(وَلاَ تَنسَ نَصِيبَكَ مِنَ الدُّنْيَا); نصيبت را از دنيا هرگز فراموش نكن» آمده كه فرمود: «لا تَنْسَ صِحَّتَكَ وَقُوَّتَكَ وَفَراغَكَ وَشَبابَكَ وَنِشاطَتَكَ أنْ تَطْلُبَ بِها الاْخِرَةَ; سلامتى و توانايى و فراغت بال و جوانى و نشاطت را فراموش نكن و به وسيله آن سعادت آخرت را تحصيل نما». به يقين، غم و اندوه و حتى گريه و زارى براى از دست رفتن فرصت هيچ مشكلى را حل نمى كند. چه بهتر كه انسان بيدار باشد و فرصت ها را دريابد. حديث معروفى از رسول خدا(صلى الله عليه وآله) نقل شده كه فرمود: «إنَّ لِرَبِّكُمْ فى أيّامِ دَهْرِكُمْ نَفَحاتُ ألا فَتَعَّرضوا لَها; پروردگار شما در دوران زندگانى تان نسيم هاى سعادتى در اختيار شما مى گذارد از آن نسيم ها استفاده كنيد و خود را در معرض آن قرار دهيد». اين نسيم هاى سعادت همان فرصت هاى گرانبهاست كه در دوران زندگى براى انسان گه گاه حاصل مى شود. در حديث ديگرى از اميرمؤمنان(عليه السلام) مى خوانيم كه فرمود: «أيُّهَا النّاسُ الاْنَ الاْنَ مِنْ قَبْلِ النُّدَمِ وَ مِنْ قَبْلِ (أَنْ تَقُولَ نَفْسٌ يَا حَسْرَتَا عَلَى مَا فَرَّطْتُ فِى جَنْبِ اللهِ) ; اى مردم هم اكنون هم اكنون (به پا خيزيد) پيش از آنكه (فرصت ها از دست برود و) پشيمان شويد و پيش از آنكه (به فرموده قرآن مجيد) كسى بگويد: افسوس بر من از كوتاهى هايى كه در اطاعت از فرمان خدا كردم».
