پاسخ شبهه هاي ماهواره اي ضد شيعي 2:
شبکه ی«کلمه» با بیان آنچه شیعیان معتقدند با مفهوم آیه تطهیر فرق دارد، بیان می کند از منظور از اهل بیت در آیه ی 33 سوره احزاب همچنان که از آیه های قبل و بعد از ان فهمیده می شود همسران پیامبر(ص) می باشد و اگر مفهوم این آیه دلیل بر عصمت ائمه اطهار (ع) بوده، باید ارتباطی بین قبل از بعد از ایه پیدا شود که این طور نیست.
این شبکه همچنین ،درباره ی تفسیر ایاتی همچون آیه ی زکات می گوید: این ایه شامل همه ی کسانی می ود که در زمان خود با خضوع و خشوع نسبت به پرداخت دیون خود اقدام و با این کار، دل مرمنین را شاد می کنند.
این شبکه ضمن اشتباه دانستن تفسیر شیعیان که شأن نزول این آیه را درباره ی حضت علی (ع) می دانند (که در هنگام نماز و در حالت رکوع انگشتر خود را به فقیر داد) عنوان می دارد: این آیه هیچ ارتباطی به حضرت علی(ع) ندارد و می تواند شامل همه ی مؤمنینی باشد که خاضع و خاشع هستند و انفاق می کنند.
شبکه ی وصال فارسی نیز در برنامه ای هماهنگ، در قسمتی از برنامه ی خود، در تبیین احادثی مانند« حدیث منزلت» بیان می کند: باید دقت کرد که هر حدیثی در چه موقعیتی و در کجا بیان شده است. این حدیث زمانی بیان شده است که پیامبر (ص) قصد خروج از مدینه را داشتند؛ بنابراین حضرت علی (ع) را جانشین خود در مدینه قرار دادند، همان طور که موسی(ع) هنگام خروج از شهر،به مدت چهل روز، هارون(ع) را جانشین خود قرار داد. پس این حدیث مربوط به زمان حیات پیامبر (ص) و مأموریتی موقت بوده و ربطی به جانشینی و خلافت بعد از وفات ایشان ندارد و بیانگر فضیلت و محبوبیت حضرت علی(ع) نزد پیامبر (ص) است.
پاسخ به شبهه:
اولین دسته از مبانی اندیشه شیعه برای تعیین مفاهیم و پایه ریزی ساختار معرفتی خود، ایات قرآن کریم است. شیعیان برای اثبات امامت امام علی بن ابی طالب(ع) و برتری او، به آیاتی فراوانی از قرآن استدلال کرده اند. ابن عباس می گوید: در این زمینه نزدیک به سیصد آیه نازل شده است. افراد دیگری نیز هستند که گفته اند یک چهارم قرآن، درباره ی امامان شیعه نازل شده است. شرف الدین در «المراجعات»، میان مسندات قرآن پیشوای دینی و دلایل وصایت و خلافت پیامبر(ص) تفکیک قائل شده است. او برای اثبات رهبری دینی امامان شیعه به ویژه امام علی بن ابی طالب(ع) به شصت آیه ی قرآن استناد م کند. شرف الدین بخش دوم«مراجعات» را به موضوع «امامت عامه» یا «جانشینی پیامبر» اختصاص داده است که موضوع مقاله ی پیش رو می باشد.
در این قسمت ، سه آیه از آیه هایی که او برای بررسی مبانی قرآنی « ساختار معرفتی نظریه ی امامت» مورد استفاده قرار داده را بررسی می کنیم:
آیه ی تطهیر:
مراد از آیه ی تطهیر، بخشی از آیه ی 33 سوره ی احزاب است که بیان می کند :« … خداوند تنها می خواهد پلیدی را از شما اهل بیت دور کند و کاملاً شما را پاک سازد.»
روند استدلال شیعه به آیه ی تطهیر، برای اثبات وضایت امام علی بن ابی طالب (ع) مبتنی بر پذیرش نظریه های « نه جبر و نه اختیار» و « وجوب عصمت امام» است. نظریه ی نخست در مقابل نظریه جبر گرایانه ی اهل سنت مطرح می شود که بر اساس آن ، خلافت از جانب خداوند است و خلفا سایه ی او بر روی زمین و حاکمان مردم هستند.
در مقابل این نظریه، شیعیان معتقدند که بر اساس مفاد آیه ی تطهیر، خداوند می دانست که اراده ی اهل بیت (ع) همواره منطبق بر احکام تشریع شده بر آنان است؛ از این رو خداوند خبر داد که جز درو کردن ناپاکی را از آنها نمی خواهد. به عقیده شیعیان، اراده ی تطهیر اهل بیت (ع) به علت نبوت بوده و در راستای آن ، کسانی نیز که آیه ی تطهیر در حقشان نازل شده، وظیفه های مشابهی دارند.
شیعه با این استدلال، دلالت آیه ی تطهیر بر امامت امام علی بن ابی طالب(ع) را اثبات می کند و برای ریسدن به نتیجه ی «امامت»، ایده ی «عصمت امام» را به آن می افزاید و عصمت امام را بر پایه دلایل عقلی، آیه های قرآنی و سنت نبوی اثبات می کند. به عبارتی « عصمت» یکی از عناصر نظریه ی امامت است. به این ترتیب نزوا آیه ی تطهیر، درباره اهل بیت (ع) بوده و بر امامت علی بن ابی طالب (ع) و سایر امامان دلالت می کند.
آیه ی ولایت:
آیه ی 55 سوره مائده بیان می کند که « سرپرت و ولی شما، تنها خداوند و پیامبر اویند و آنان که ایمان آورده اند؛ آنانی که نماز به پا می دارند و در حال رکوع، زکات می دهند.» نمونه ای از استدلال شیعه به آیه ی ولایت، در کلام شرف الدینبیان شده است. او می گوید:” احادیث صحیح از امامان معصوم(ع) در مورد نزول آیه ی ولایت در شأن علی (ع) هنگامی که انگشتر خود را در حال رکوع صدقه داد، متراتر است.” او در تفسیر آیه ی ولایت می گوید: واژه ی «ولی » در این جا به معنای « ولایت در تصرف» است. کاربرد واژه ی امامت در معنای ولایت مانند این است که بگوییم فلانی ولی محجول می باشد؛ بنابر این « ولی» کسی است که امور شما را سزپرستی می کند و در این امر از خود شما مقدم تر است و او تنها خداست و رسول او و علی (ع) هستند. تنها علی (ع) است که صفات ایمان ، اقامه نماز و دادن زکات در حال رکوع در وی جمع شده و این آیه در مورد او نازل گردیده است. خداوند در این آیه ، ولایت را برای خود و پیامبرش و علی (ع) بر سیاقی یکسان ، ثابت کرده و چون ولایت خدا ولایت عام است، ولایت پیامبر (ص) و ولی نیز مانند آن و بر همان شیوه است.
به این ترتیب ولایت مذهبی ، معنوی و وصایت سیاسی امام علی (ع) در نظریه ولایت به اثبات می رسد.
آیه ی تبلیغ رسالت:
آیه ی تبلیغ (آیه 67 سوره مائده) می گوید:«ای پیامبر آنچه از طرف پروردگارت بر تو نازل شده است کاملاً بر مردمان برسان ؛ اگر چنین نکنیم رسالت او را انجام نداده ای . خداوند تو را از شر مردم نگاه می دارد…» شرف الدین می گوید: این آیه نص آشکاری دارد که بیان می کند اگهپر پیامبر (ص) وفات نماید و علی (ع) را به جانشینی خویش تعیین ننماید، کاری نشایسته انجام داده است این امر به نظر او از آن جا برمی خیزد که پیامبر (ص) از سوی خداوند، مأمور جانشین کردن علی (ع) است. به عقیده شرف الدین انجام این رسالت از چندان اهمیتی برخوردار بوده که خداوند چنان پیامبر (ص) را در مضیقه قرار می دهد که نزدیک است او را تهدید نماید. این گونه استدلال ها در نظریه امامت، تعیین وصایت و خلافت امام علی (ع) را تأیید می کند.
دومین دسته از مبانی اندیشه شیعه برای تعییت مفاهیم و پایه ریزی ساختار معرفتی خود، سنت نبوی است. واقعیت و شخصیت امام علی(ع) در تاریخ اسلام برای پایه گذاری این ساختار دارای اهمیت فراوان است. شیعیان در بنای ساختار معرفت سیاسی خود به گفتار،رفتار و تقریر پیامبر(ص) ،(برگرفته از منابع روایی شیعه و اهل سنت) استناد می کنند. در ریز به بررسی سه روایت از پیامبر (ص) در این زمینه می پردازیم:
حدیث «دار» اشاره به یکی از رویدادهای صدر اسلام دارد که طی آن پیامبر بیش از آشکار شدن اسلام در مکه فرمان آیه ی شریفه «وَ أنذِر عَشِیزَتَکَ الأقزَبِینَ» «و خاندان خود را انذار بده » خانواده خود را به دین اسلام دعوت کردند اما به جز امام علی بن ابی طالب(ع) کسی به پیامبر(ص) پاسخ مثبت نداد. در این جا بود که پیامبر فرمود : ” این مرد،برادر و وصی و خلیفه من در میان شما است . پس به او گوش دهید و او را فرمان برید ” .
این حدیث به عقیده شیعیان ، جانشینی امام علی(ع) آشکارا ثابت می شود و هیچ دلیلی بر نفی این وصیت وارد نشده است . از این رو شیعیان معتقد است به فرض اینکه پیامبر (ص) هنگام ارتحال وصیتی درباره خلافت نکرده باشد. جانشینی امام علی(ع) از پیش اثبات شده بود.
حدیث منزلت:
این حدیث از روایاتی است که تفکر شیعه برای اثبات مرجعیت سیاسی امام علی (ع) پس از پیامبر به آن استناد می کند . بر اساس این حدیث ، پیامبر (ص) نسبت خود به امام علی (ع) را نسبت موسی به هارون همانند کرد و او را خلیفه خود پس از خود قرار داد و به امام علی (ع) فرمود: تو ولی همه مردان و زنان مؤمن پس از من هستی.
حدیث ثقلین:
شعیه برای اثبات عصمت امامان دوازده گانه (مقوله ای شناختی) و لزروم تمسک به آنان (مقوله ی تکلیفی) به این حدیث استناد می کند . بر اساس این حدیث ، پیامبر (ص) پس از خود دو امانت را در میان امت اسلامی به جا گذاشته است ؛ قرآن و اهل بیت. شعیه از این روایت چنین برداشت می کند که اهل بیت، عهده دار حفظ سنت پیامبر (ص) و سالم نگه داشتن آن از هر گونه دستبرد هستند . اهل بیت (ع) بر اساس این حدیث ، نگاهبان سنت و همان صادقان راستین هستند که در قرآن بیان شده: «اِنّا نَحنُ نَزلِنا الذَّکر و اِنّا لَه لَحافِظون» .
شرف الدین ، حدیث ثقلین و حدیث کاغذ و قلم را موافق یکدیگر دانسته و می گویند اگر این دو سخن پیامبر (ص) تأمل کنی که می فرماید: «بیایید برایتان چیزی بنویسم که پس از آن هرگز گمراه نشوید»و« در میان شما چیزی به یادگار می گذارم که اگر به آن تمسک کنید هرگز گمراه نمی شوید و آن کتاب خدا و عترتم است»، در می یابی که موضوع هر دو حدیث، یک چیز است و پیامبر(ص) در هنگام بیماری تنها خواسته است که آنچه را که در حدیث ثقلین فرموده با تفصیل بیشتری بنویسد؛ اما به دلایلی از این کار منصرف شد…
او در جای دیگر از این حدیث برای بیان وظیفه مسلمانان استفاده کرده و می گوید این حدیث جهت گیری رفتاری مسلمانان را بیان می کند. شرف الدین این حدیث را نصی در وجود پیروی از اهل بیت(ع) و حرمت مخالفت به آنان می داند.
منابع:
1-سید شرف الدین عاملی، المراجعات ،مراجعه 12 ،ص38-51.
2- همان ،ص49
3- قادری، پیشین. ص1899-191
4- شرف الدین عاملی، المراجعات،ص156
5- المراجعات، ص158
6- همان، ص131
7- همان،ص42
8- المراجعات، الفصول المهمه فی تألیف الامه،ص95
