چند مسئله در مورد قرائت نماز:
1-در ركعت اول و دوم نمازهاى واجب يوميه انسان بايد اول حمد و بعد از آن يك سوره تمام بخواند.
2- اگر وقت نماز تنگ باشد يا انسان ناچار شود كه سوره را نخواند، مثلا بترسد كه اگر سوره را بخواند دزد يا درنده يا چيز ديگرى به او صدمه بزند، نبايد سوره را بخواند. و اگر در كارى عجله داشته باشد، مىتواند سوره را نخواند.
3- اگر عمدا سوره را پيش از حمد بخواند، نمازش باطل است. و اگر اشتباها سوره را پيش از حمد بخواند و در بين آن يادش بيايد، بايد سوره را رها كند و بعد از خواندن حمد سوره را از اول بخواند.
4- اگر حمد و سوره يا يكى از آنها را فراموش كند و بعد از رسيدن به ركوع بفهمد، نمازش صحيح است.
5- اگر پيش از آنكه براى ركوع خم شود، بفهمد كه حمد و سوره را نخوانده بايد بخواند، و اگر بفهمد سوره را نخوانده بايد فقط سوره را بخواند. ولى اگر بفهمد حمد تنها را نخوانده، بايد اول حمد و بعد از آن دوباره سوره را بخواند. و نيز اگر خم شود و پيش از آنكه به ركوع برسد بفهمد حمد و سوره يا سوره تنها يا حمد تنها را نخوانده، بايد بايستد و به همين دستور عمل نمايد.
6- اگر در نماز يكى از چهار سورهاى را كه آيه سجده دارد و در مساله گفته شد عمدا بخواند، نمازش باطل است.
7-اگر اشتباها مشغول خواندن سورهاى شود كه سجده واجب دارد، چنانچه پيش از رسيدن به آيه سجده بفهمد، بايد آن سوره را رها كند و سوره ديگر بخواند. و اگر بعد از خواندن آيه سجده بفهمد، بايد در بين نماز با اشاره سجده آن را بجا آورد و به همان سوره كه خوانده اكتفا نمايد.
8- اگر در نماز آيه سجده را بشنود و به اشاره سجده كند، نمازش صحيح است.
9-در نماز مستحبى خواندن سوره لازم نيست، اگر چه آن نماز به واسطه نذر كردن واجب شده باشد. ولى در بعضى از نمازهاى مستحبى مثل نماز وحشت كه سوره مخصوصى دارد، اگر بخواهد به دستور آن نماز رفتار كرده باشد، بايد همان سوره را بخواند.
10- در نماز جمعه و در نماز ظهر روز جمعه، مستحب است در ركعت اول بعد از”حمد” سوره ” جمعه”، و در ركعت دوم بعد از “حمد” سوره “منافقين” بخواند. واگر مشغول يكى از اينها شود، بنابر احتياط واجب نمىتواند آن را رها كند و سوره ديگر بخواند.
11- اگر بعد از حمد مشغول خواندن سوره “قل هو الله احد” يا سوره “قل يا ايها الكافرون” شود، نمىتواند آن را رها كند و سوره ديگر بخواند. ولى در نماز جمعه و نماز ظهر روز جمعه اگر از روى فراموشى به جاى سوره “جمعه” و “منافقين” يكى از اين دو سوره را بخواند، تا به نصف نرسيده مىتواند آن را رها كند و سوره”جمعه” و “منافقين” را بخواند.
12-اگر در نماز جمعه يا نماز ظهر روز جمعه عمدا سوره “قل هو الله احد”يا سوره “قل يا ايها الكافرون” بخواند، اگر چه به نصف نرسيده باشد، بنابر احتياط واجب نمىتواند رها كند و سوره “جمعه” و “منافقين” را بخواند.
13-اگر در نماز غير سوره “قل هو الله احد” و “قل يا ايها الكافرون” سوره ديگرى بخواند، تا به نصف نرسيده مىتواند رها كند و سوره ديگر بخواند.
14- اگر مقدارى از سوره را فراموش كند يا از روى ناچارى مثلا به واسطه تنگى وقتيا جهت ديگر نشود آن را تمام نمايد، مىتواند آن سوره را رها كند و سوره ديگر بخواند، اگر چه از نصف گذشته باشد يا سورهاى را كه مىخوانده “قل هو الله احد” يا “قل يا ايها الكافرون” باشد.
15- بر مرد واجب استحمد و سوره نماز صبح و مغرب و عشا را بلند بخواند. و بر مرد و زن واجب استحمد و سوره نماز ظهر و عصر را آهسته بخوانند.
16-مرد بايد در نماز صبح و مغرب و عشا مواظب باشد كه تمام كلمات حمد و سوره حتى حرف آخر آنها را بلند بخواند.
17-زن مىتواند حمد و سوره نماز صبح و مغرب و عشا را بلند يا آهسته بخواند.ولى اگر نامحرم صدايش را بشنود، بنابر احتياط واجب بايد آهسته بخواند.
18- اگر در جايى كه بايد نماز را بلند بخواند عمدا آهسته بخواند، يا در جايى كه بايد آهسته خواند عمدا بلند بخواند، نمازش باطل است. ولى اگر از روى فراموشى يا ندانستن مساله باشد، صحيح است. و اگر در بين خواندن حمد و سوره هم بفهمد اشتباه كرده، لازم نيست مقدارى را كه خوانده دوباره بخواند.
19-اگر كسى در خواندن حمد و سوره بيشتر از معمول صدايش را بلند كند، مثل آنكه آنها را با فرياد بخواند، نمازش باطل است.
20- انسان بايد نماز را ياد بگيرد كه غلط نخواند. و كسى كه به هيچ قسم نمىتواند صحيح آن را ياد بگيرد، بايد هر طور كه مىتواند بخواند، و احتياط مستحب آن است كه نماز را به جماعت بجا آورد.
21- كسى كه حمد و سوره و چيزهاى ديگر نماز را به خوبى نمىداند و مىتواند ياد بگيرد، چنانچه وقت نماز وسعت دارد، بايد ياد بگيرد و اگر وقت تنگ است، بنابر احتياط واجب در صورتى كه ممكن باشد بايد نمازش را به جماعت بخواند.
22- احتياط واجب آن است كه براى ياد دادن واجبات نماز مزد نگيرد، ولى براى مستحبات آن اشكال ندارد.
23-اگر يكى از كلمات حمد يا سوره را نداند، يا عمدا آن را نگويد، يا بجاى حرفى، حرف ديگر بگويد مثلا به جاى ض،ظ بگويد، يا جايى كه بايد بدون زير و زبر خوانده شود زير و زبر بدهد، يا تشديد را نگويد، نماز او باطل است.
24- اگر انسان كلمهاى را صحيح بداند و در نماز همانطور بخواند و بعد بفهمد غلط خوانده لازم نيست دوباره نماز را بخواند و يا اگر وقت گذشته قضا نمايد.
25- اگر زير و زبر كلمهاى را نداند بايد ياد بگيرد، ولى اگر كلمهاى را كه وقف كردن آخر آن جايز است هميشه وقف كند ياد گرفتن زير و زبر آن لازم نيست و نيز اگر نداند مثلا كلمهاى به س استيا به ص بايد ياد بگيرد و چنانچه دو جور يا بيشتر بخواند، مثل آن كه در “اهدنا الصراط المستقيم”، “مستقيم”را يك مرتبه با “سين” و يك مرتبه با “صاد” بخواند نمازش باطل است، مگر آنكه هر دو جور قرائتشده باشد و به اميد رسيدن به واقع بخواند.
26- اگر در كلمهاى “واو” باشد و حرف قبل از “واو” در آن كلمه پيش داشته باشد و حرف بعد از “واو” در آن كلمه همزه ء باشد مثل كلمه “سوء” بهتر است آن “واو” را مد بدهد، يعنى آن را بكشد و همچنين اگر در كلمهاى “الف”باشد و حرف قبل از “الف” در آن كلمه زبر داشته باشد و حرف بعد از “الف” در آن كلمه همزه باشد مثل “جاء”، بهتر است “الف” آن را بكشد و نيز اگر در كلمهاى ى باشد و حرف پيش از ى در آن كلمه زير داشته باشد و حرف بعد از ىدر آن كلمه همزه باشد مثل “جىء”، بهتر آن است ى را با مد بخواند و اگر بعداز اين “واو” و “الف” و ى بجاى همزه ء حرفى باشد كه ساكن است، يعنى زير و زبر و پيش ندارد باز هم بهتر آن است اين سه حرف را با مد بخواند، مثلا در”و لا الضالين” كه بعد از “الف” حرف “لام” ساكن است ، بهتر آن است “الف” آن را با مد بخواند.
27- احتياط مستحب آن است كه در نماز، وقف به حركت و وصل به سكون ننمايد. و معنى وقف به حركت آن است كه زير يا زبر يا پيش آخر كلمهاى را بگويدو بين آن كلمه و كلمه بعدش فاصله دهد. مثلا بگويد “الرحمن الرحيم” و ميم “الرحيم”را زير بدهد و بعد قدرى فاصله دهد و بگويد: “مالك يوم الدين”. و معنى وصل به سكون آن است كه زير يا زبر يا پيش كلمهاى را نگويد و آن كلمه را به كلمه بعد بچسباند، مثل آنكه بگويد : “الرحمن الرحيم” و ميم “الرحيم” را زير ندهد و فورا”مالك يوم الدين” را بگويد.
28- در ركعتسوم و چهارم نماز مىتواند فقط يك حمد بخواند يا سه مرتبه تسبيحات اربعه بگويد، يعنى سه مرتبه بگويد: “سبحان الله و الحمد لله و لا اله الا الله و الله اكبر”، و اگر يك مرتبه هم تسبيحات اربعه را بگويد كافى است. و مىتواند در يك ركعتحمد، و در ركعت ديگر تسبيحات بگويد، و بهتر است در هر دو ركعت تسبيحات بخواند.
29- در تنگى وقت بايد تسبيحات اربعه را يك مرتبه بگويد.
30- بر مرد و زن واجب است كه در ركعتسوم و چهارم نماز، حمد يا تسبيحات را آهسته بخوانند.
31- اگر در ركعتسوم و چهارم حمد بخواند، بنابر احتياط واجب بايد “بسم الله” آن را هم آهسته بگويد.
32-كسى كه نمىتواند تسبيحات را ياد بگيرد يا درست بخواند، بايد در ركعتسوم و چهارم حمد بخواند.
33- اگر در دو ركعت اول نماز به خيال اين كه دو ركعت آخر است تسبيحات بگويد، چنانچه پيش از ركوع بفهمد، بايد حمد و سوره را بخواند و اگر در ركوع يا بعد از ركوع بفهمد، نمازش صحيح است.
34- اگر در دو ركعت آخر نماز به خيال اينكه در دو ركعت اول استحمد بخواند، يا در دو ركعت اول نماز با اينكه گمان مىكرده در دو ركعت آخر استحمد بخواند، چه پيش از ركوع بفهمد چه بعد از آن، نمازش صحيح است.
35- اگر در ركعتسوم يا چهارم مىخواستحمد بخواند تسبيحات به زبانش آمد يا مىخواست تسبيحات بخواند حمد به زبانش آمد بايد آن را رها كند و دوباره حمد يا تسبيحات را بخواند ولى اگر عادتش خواندن چيزى بوده كه به زبانش آمده و در خزانه قلبش آن را قصد داشته مىتواند همان را تمام كند و نمازش صحيح است.
36-كسى كه عادت دارد در ركعتسوم و چهارم تسبيحات بخواند اگر بدون قصد مشغول خواندن حمد شود بايد آن را رها كند و دوباره حمد يا تسبيحات را بخواند.
37- در ركعتسوم و چهارم مستحب است بعد از تسبيحات استغفار كند، مثلا بگويد: ” استغفر الله ربى و اتوب اليه” يا بگويد: “اللهم اغفر لى”. و اگر به گمان آنكه حمد يا تسبيحات را گفته، مشغول گفتن استغفار شود و شك كند كه حمد يا تسبيحات را خوانده يا نه، بايد به شك خود اعتنا ننمايد. ولى اگر نمازگزار پيش از خم شدن براى ركوع در حالى كه مشغول گفتن استغفار نيست، شك كند كه حمد يا تسبيحات را خوانده يا نه، بايد حمد يا تسبيحات را بخواند.
38- اگر در ركوع ركعتسوم يا چهارم يا در حال رفتن به ركوع شك كند كه حمد يا تسبيحات را خوانده يا نه، بايد به شك خود اعتنا نكند.
39-هرگاه شك كند كه آيه يا كلمهاى را درست گفته يا نه، اگر بهچيزى كه بعد از آن است مشغول نشده، بايد آن آيه يا كلمه را به طور صحيح بگويد. واگر به چيزى كه بعد از آن است مشغول شده، چنانچه آن چيز ركن باشد مثل آنكه در ركوع شك كند كه فلان كلمه از سوره را درست گفته يا نه، بايد به شك خود اعتنا نكند. و اگر ركن نباشد، مثلا موقع گفتن “الله الصمد” شك كند كه “قل هو الله احد”را درست گفته يا نه، باز هم مىتواند به شك خود اعتنا نكند. ولى اگر احتياطا آن آيه يا كلمه را به طور صحيح بگويد، اشكال ندارد. و اگر چند مرتبه هم شك كند،مىتواند چند بار بگويد. اما اگر به وسواس برسد و باز هم بگويد، بنابر احتياط واجب بايد نمازش را دوباره بخواند.
40- مستحب است در ركعت اول پيش از خواندن حمد بگويد: “اعوذ بالله من الشيطان الرجيم” و در ركعت اول و دوم نماز ظهر و عصر “بسم الله” را بلند بگويد و حمد و سوره را شمرده بخواند و در آخر هر آيه وقف كند، يعنى آن آيه را به آيه بعد نچسباند، و در حال خواندن حمد و سوره به معناى آيه توجه داشته و اگر فرادى مىخواند بعد از آنكه حمد خودش تمام شد بگويد: “الحمد لله رب العالمين”. بعد از خواندن سوره “قل هو الله احد” يك يا دو يا سه مرتبه “كذلك الله ربى” يا سه مرتبه”كذلك الله ربنا” بگويد، بعد از خواندن سوره كمى صبر كند و بعد تكبير پيش از ركوع را بگويد يا قنوت را بخواند.
41- مستحب است در تمام نمازها در ركعت اول سوره “انا انزلناه” و در ركعت دوم سوره “قل هو الله احد” را بخواند.
42- مكروه است انسان در تمام نمازهاى يك شبانه روز سوره “قل هو الله احد” را نخواند.
43- خواندن سوره “قل هو الله احد” به يك نفس مكروه است.
44-سورهاى را كه در ركعت اول خوانده، مكروه است در ركعت دوم بخواند،ولى اگر سوره ” قل هو الله احد” را در هر دو ركعت بخواند مكروه نيست. منبع:گروه درسي قرآني
