بزرگداشت خواجه نصیرالدین طوسی
محمدبن حسن طوسی،معروف به شیخ طوسی ،شیخ الطائفه وشیخ ،ازعلمای ایرانی شیعه درقرن پنجم قمری ،اومعاصرسلطان محمودغزنوی ،حکومت آل بویه ،شیخ صدوق،فردوسی ،شیخ مفیدوسیدمرتضی بوده ا ست.
وی در رمضان سال ۳۸۵ هجری قمری در توس زاده شد، گرچه تاریخ دقیق تولد او در دست نیست. از کودکی آغاز به آموختن علوم اسلامی کرد. در سال ۴۰۸، ۲۳سالگی، خراسان را به قصد عراق ترک کرد و به بغداد رفت تا از محضر بزرگ‌ترین دانشمند شیعه آن عصر یعنی شیخ مفید درس آموزی کند. شیخ طوسی در دوران جوانی به درجه اجتهاد رسید و کتاب تهذیب الاحکام را در این دوره و با پیشنهاد استادش، شیخ مفید تألیف کرد وی پنج سال شاگردی شیخ مفید کرد. بعد از مرگ شیخ نزد شاگرد او سید مرتضی حاضر شد و ۲۳ سال تلمذ کرد.سید مرتضی علم الهدی به سال ۴۳۶ درگذشت و پس از وی شیخ طوسی مرجع شیعه شناخته شد. ترکان سلجوقی در سال ۴۴۷ با استفاده از ضعف آل بویه – که شیعه مذهب بودند – به بغداد حمله کردند و با اشغال آن حکومت آل بویه را برانداختند. طوسی تا سال ۴۴۸ در بغداد بود و مجلس درس خود را در همان شهر تشکیل داد اما در سال ۴۴۸ به سبب حمله طغرل به بغداد و انقراض آل بویه بر آزار و اذیت شیعیان توسط اهل سنت و سلجوقیان افزوده شد. در این زمان عبد الملک وزیر طغرل بیک، به محله‌های شیعه‌نشین حمله کرده، به قتل آنان پرداختند. حتی خانه شیخ حمله کردند تا وی را به قتل برسانند، ولی او را نیافتند و وسایل منزل و کتاب‌های او را آتش زدند و نابود ساختند. گفته‌اند طغرل بیک تا سال ۴۴۹، چندین بار کتاب‌های شیخ طوسی را در ملا عام سوزاند. بعد از این حادثه شیخ از بغداد خارج شد و به نجف رفت و حوزه علمیه نجف را تأسیس کرد. گفته شده که در آنجا ۳۰۰ مجتهد تربیت کرد و چندین کتاب نوشت. نفوذ علمی به گونه‌ای بود که تا ۸۰ سال فتوایی مخالف فتواهای وی صادر نشد. خاندان شیخ طوسی تا چند نسل همه از علما و فقها بوده‌اند. پسرش شیخ ابو علی ملقب به «مفید ثانی» کتابی به نام «أمالی» دارد و کتاب «النهایة» تألیف پدرش را نیز شرح کرده‌است. همچنین دختران شیخ طوسی نیز فقیهه و فاضله بوده‌اند.شیخ طوسی درشب دوشنبه 22محرم سال 460درگذشت ودرنجف درخانه ی خویش به خاک سپرده شد،بنا به وصیت وی آن جاتبدیل به مسجدشداین مسجدهم اکنون درقسمت شمال بقعه ی علوی ،به مسجدطوسی معروف است.
تعداد شاگردان وی ازفقهاودانشمندان شیعه به300بیش ازنفرمی رسد.ودرهمان وقت چندصدنفرازعلمای اهل سنت شاگردایشان بودند.آثارشیخ طوسی به بیش از51جلد می رسد ازجمله:
الاستبصار، تهذیب الأحکام، التبیان فی تفسیرالقران و……..
منبع:دانشنامه ی آزادی
