دین اسلام
اسلام، دینی یکتاپرستانه و از دین‌های ابراهیمی است. به پیروان اسلام «مسلمان» می‌گویند. هم‌اکنون اسلام از دید شمار رسمی پیروان، در جایگاه دوم در جهان جای دارد.
مسلمانان براین باورند که خداوند، قرآن را به محمد از طریق فرشته ای به نام جبرئیل فروفرستاده‌است. به باور مسلمانان خدا بر بسیاری از پیامبران، وحی فرستاده و محمد آخرین آنان است. مسلمانان محمد را اعاده‌کننده ایمان توحیدی خالص ابراهیم، موسی، عیسی و دیگر پیامبران می‌دانند و معتقدند که اسلام کامل‌ترین و آخرین آیین الهی است.
اسلام به معنی تسلیم در برابر خداست. اسلام دین قانون و عمل است، نه ریاضت و رهبانیت. اسلام یک دین میانه‌رو است؛ تشویق به کمک به فقیران میکند ولی تشویق به ترک دنیا نمی‌کند. اسلام بر رفتار درست تاکید میکند: شراب‌خواری و قمار منع شده‌اند و مسلمان موظف است از خوردن غذای حرام خودداری کند. مسلمان می‌تواند مستقیماً با خدا راز و نیاز کند و لزوماً نیازی به واسطه فیض نیست. مسجد تنها مکان تجمع است و مانند کلیسا دارای قدرت مذهبی نیست. اسلام، برخلاف یهودیت، پس از ظهور به سرعت دینی جهانی می‌شود و مردم را به مسلمان‌شدن تشویق میکند ولی اصرار زیادی بر مسلمان‌کردن ندارد.
دین مسیحیت
مسیحیت یکی از نه دین عالم است که رهبری تاریخی با بینش روحانی پایه گذار آن بوده و تعالیم آن گروه کثیری را جذب کرده است. تنها دو دین در جمع ادیان زنده جهان وجود دارد که شخص خاصی بنیان گذار آنها نبوده است. آن دو دین عبارت اند از ادیان هندویی و شینتویی.
مسیحیت یکی از چهار دینی است که نه تنها از یک فرد سر آمد، بلکه از قرنها تجربۀ دینی و تحت لوای یک دین سازمان یافته سربراورده است. و از جهت آنکه کتب مقدس دیانت پیشین را در قوانین وکتب مقدس خویش جای داده دینی منحصر به فرد محسوب می شود.
مسیحیت ،مثل سایر ادیان زنده جهان، از آسیا سر بر آورده است. اما از جهت گسترش تاریخی و دایره نفوذ آن به طور عمده در مغر ب زمین بوده و کشور های غربی.
کتاب مقدس مسیحیت انجیل است که دچار تحریف شده و چیزی به نام کتابی که بر حضرت عیسی (علیه السلام) نازل شده در دست نیست و خود مسیحیان هم چنین ادعای ندارند که کتاب فعلی، کتابی است که خدا بر حضرت عیسی (علیه السلام) نازل کرده است، بلکه محتوای آن، گزارشاتی است منسوب به چند تن از پیروان آن حضرت.
دین زرتشتی
در میان تمام ادیان زنده و غیره وابسته به کتاب مقدس (تورات و انجیل) ، تنها دینی که ارتباط نزدیکی با این کتاب دارد، دین زرتشتی است. این دین را به نام دین پارسیان نیز خوانده اند، زیرا سر منشأ آن سرزمین پارس و یا ایران بوده است.
در کتاب مقدس از خود این دین نام برده نشده است، اما سلاطین ایران در هشت صحیفه از صفیحه های تورات نام برده شده. در کتاب اول انجیل متی میخوانیم که اولین کسانی که به دیدار عیسای تازه تولد شده آمدند چند نفر از حکمای مشرق زمین بودند که به نام مغ خوانده می شدند و احتملا همان روحانیون زرتشتی بوده اند .
زرتشتیان تنها گروهی از پیروان ادیان دیگر هستندکه نه تنها درکتب مقدس تورات و انجیل مورد نکوهش قرار نگرفته اند، بلکه به نحوی هم مورد تقدیر واقع شده اند. یهوه از کورش پادشاه زرتشتی، با عنوان مسیح خویش یاد میکند بدین ترتیب لفظ عبری« مسیحا»، چندین قرن پیش از آنکه در عهد جدید برای نام گذاری حضرت عیسی (علیه السلام) به کار رود، در تورات برای توصیف ی پادشاه زرتشتی استعمال شده است، اگر چه ترجمه یونانی آن که به صورت« مسیحا» نوشته می شود بیشتر به کار می رود.
دین شینتویی
دین شینتویی که از روزگاران بسیار قدیم و به یاد ماندنی دین ملی ژاپن بوده، چنانکه تقویم زمانی خود آن را قبول کنیم به سال660 پیش از میلاد برمی گردد وسومین دین کهنسال جهان است.
دین شینتویی درمیان ادیان جهان، ازجهت نقشی که در شکل دادن به نظریۀ سیاسی و ثبات ملی پیروان خودداشته، منحصر به فرد است . بنا به اعتقاد مندرج در کتب مقدس این دین، جزایر ژاپن اولین مخلوق آسمانی است و اولین میکادو یا امپراطور ژاپن نیز اصطلاحا از نسل الهۀ خورشید در آسمان بوده که به زمین آمده است.
دین شینتویی از جهت تحمل عملی سایر ادیان جهان بسیار شگفت انگیز است. بنا به اسناد خود آن، این دین به مدت هزارو چهار صد سال در کنار دو دین دیگر ژاپن، بودایی و کنفوسیسی زندگی کرده و با آنها آمیزش داشته است. نام عادی دین شینتویی کامی نومیچی به معنی« راه خدایان» است. اما مشهور ترین عنوانی که در مورد آن به کار می رود ترجمه اصطلاح فوق به زبان چینی است که به صورت واژه « شینتو» در می آید.
دین کنفوسیسی
دین کنفوسیسی مذهب اصلی چین، و از قدیمی ترین ملت چهان است . بعضی صاحب نظران مدعی هستند که دین کنفوسیسی را به سختی می توان در زمرۀ ادیان به حساب آوردو بلکه بیشتر مکتبی اخلاقی است، زیرا بنیان گذار آن اعتقاد به وجود یک خدای متشخص و انجام مراسم دعا ونیایش و پرشتش همگانی آن ذات متعال را تشویق نکرده است. لیکن به هر جهت وی نه تنها همواره وجود یک ذات متعال و بلکه همچنین نظارت آن بر جهان را تعلیم داده است.
در حقیقت دین کنفوسیسی افراد عادی مردم را از نزدیک شدن به حاکم متعالی جهان، به همان وضع و اندازه ای که آنها را از تماس ونزدیکی با امپراتوران چین محروم بوده اند، منع کرده است. اما در عوض به آنها آموخته تا چیزهای متعدد دیگری را عبادت کنند. دراین دین روی اینکه هر فرد وظایف گوناگون و متقابل اجتماعی خود را به نحو شایسته ای انجام دهد، تأکید دارد.
در هر حال دین کنفوسیسی به صورت یک دین عمل کرده است، هرچند درجه توفیق آن محل بحث است.
دین بودایی
در مورد دین بودایی اینکه این مکتب به عنوان یک دین شناخته شود مخالفت شده است.
اگر چه با توجه به اهداف تاریخی می توانیم آن را طبقه ادیان قرار دهیم….، بودایی گری ویژگی های لازم برای اینکه به عنوان یک دین محسوب شود را نداشته و به طور صحیح شایسته آن نام نیست.
بدین ترتیب آیین اولیه بودایی که گواتمه بودا بنیان گذار آن بود ممکن است برای اینکه به عنوان یک دین خواند شود واجد شرایط نباشد، زیرا یکی از مهمترین صاحب نظران این رشته می گوید:
« بودایی گری، حداقل به شکل قدیمیتر و واقعیتر آن مطلقا یک دین نیست وبلکه یک نظام اخلاقی و فلسفی صرف است که بر مبنای نگرش بد بینانه ای از زندگی بنا شده است» (مونیر- ویلیامز، دین بودا،صص 537،539).
