و من کلام له علیه السلام فی شاءن الحکمین و ذم اءهل الشام :
جُفاهٌ طَغامٌ، عَبِیدٌ اءَقْزامٌ، جُمِعُوا مِنْ کُلِّ اءَوْبٍ، وَ تُلُقِّطُوا مِنْ کُلِّ شَوْبٍ، مِمَّنْ یَنْبَغِی اءَنْ یُفَقَّهَ وَ یُؤَدَّبَ، وَ یُعَلَّمَ وَ یُدَرَّبَ، وَ یُوَلَّى عَلَیْهِ، وَ یُؤْخَذَ عَلَى یَدَیْهِ، لَیْسُوا مِنَ الْمُهاجِرِینَ وَ الْاءَنْصارِ، وَ لا مِنَ الَّذِینَ تَبَوَّؤُا الدّارَ وَ الْإِیمانَ.
اءَلا وَ إِنَّ الْقَوْمَ اخْتارُوا لِاءَنْفُسِهِمْ اءَقْرَبَ الْقَوْمِ مِمَّا تُحِبُّونَ، وَ إِنَّکُمُ اخْتَرْتُمْ لِاءَنْفُسِکُمْ اءَقْرَبَ الْقَوْمِ مِمَّا تَکْرَهُونَ، وَ إِنَّما عَهْدُکُمْ بِعَبْدِ اللَّهِ بْنِ قَیْسٍ بِالْاءَمْسِ یَقُولُ: إِنَّها فِتْنَهٌ فَقَطِّعُوا اءَوْتارَکُمْ، وَ شِیمُوا سُیُوفَکُمْ.
فَإِنْ کانَ صادِقا فَقَدْ اءَخْطَاءَ بِمَسِیرِهِ غَیْرَ مُسْتَکْرَهٍ، وَ إِنْ کانَ کاذِبا فَقَدْ لَزِمَتْهُ التُّهَمَهُ، فَادْفَعُوا فِی صَدْرِ عَمْرِو بْنِ الْعاصِ بِعَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْعَبَّاسِ، وَ خُذُوا مَهَلَ الْاءَیَّامِ، وَ حُوطُوا قَواصِیَ الْإِسْلامِ.
اءَلا تَرَوْنَ إِلى بِلادِکُمْ تُغْزَى ، وَ إِلى صَفاتِکُمْ تُرْمَى ؟!
ترجمه :
خطبه اى از آن حضرت ( علیه السلام ) در باب حکمین و نکوهش مردم شام
مردمى هستند درشتخوى و رذل و سفله . بردگانى فرومایه اند که هر یک از سویى گرد آورده و از جایى برچیده شده . کسانى که هنوز باید دین خود را فرا گیرند و به آداب آن آشنا گردند. تعلیم داده شوند و در کارها آزموده گردند. کسى بر آنان سرپرستى یابد و دستشان بگیرد. نه از مهاجران اند و نه از انصار و نه از آنان که در مدینه جاى داشته و بر ایمان استوار بودند.
بدانید که شامیان کسى را به داورى اختیار کردندکه به آنچه دوست دارند از همه نزدیک تر بودو شما کسى را برگزیدیدکه به آنچه ناخوش دارید از همه نزدیک تر بود. بیاد آرید عبد الله بن قیس که دیروز مى گفت این فتنه است ، پس زه کمانهاى خود را بگشایید و شمشیرها را در نیام کنید، اگر راست مى گفته ، پس در آمدنش به نزد ما، بى آنکه مجبورش کرده باشند، خطا کرده و اگر دروغ مى گفته ، تهمت در حق او رواست . اینکه با برگزیدن عبد الله بن عباس ، نیتى را که عمرو بن العاص در دل پرورده است بزدایید. و فرصتها را از دست مدهید و بلاد دوردست اسلام را حفظ نمایید. آیا نمى بینید که آتش جنگ در آن بلاد شعله ور است و نمى بینید که چسان قدرت شما را که چون صخره اى استوار بود هدف قرار داده اند.
