آرتروز یا «استئوآرتریت» بیماری مزمنی است که در نتیجه سایش غیرعادی غضروف ها ایجاد شده و با دردهای مداوم در مفاصل همراه است. مفاصل زانو، ران پا و ستون مهره ها بیشتر در معرض این فرسایش قرار دارند البته مفاصل دیگر مانند شانه، قوزک پا و مچ دست هم ممکن است درگیر شود. آرتروز انگشتان نیز به خصوص در خانم‌ها بسیار شایع است.
* علایم ابتلا به آرتروز
آرتروز در هر فردی به شیوه ای متفاوت بروز می کند. نوع مفصل درگیر و شدت درد در همه افراد یکسان نیست. اما مهم ترین علایم این بیماری عبارتند از:
– درد در مفاصل مبتلا به خصوص هنگام حرکت
– حساسیت مفصل در صورت فشار مختصر
– خشکی مفصل به خصوص هنگام بیدار شدن صبحگاهی
– کاهش تدریجی انعطاف پذیری مفصل
– احساس ناراحتی در مفصل پس از تغییرات دمایی
– قرچ قروچ کردن به خصوص در زانو
– رشد تدریجی استخوان های کوچک در مفصل
– التهاب ( به ندرت)
* علل زمینه ساز
شکل غیرعادی مفاصل مانند زانوهای خم شده به سمت داخل یا خارج، زمینه خانوادگی، چاقی، سن، حرکات تکراری در زمان کار یا ورزش که به مرور موجب آسیب دیدگی مفاصل شود، تمرینات شدید در برخی رشته های ورزشی، جراحات و آسیب‌های مفصلی، بی‌تحرکی که موجب کاهش قدرت کشش و خونرسانی به ماهیچه‌ها و اکسیژن رسانی به غضروف‌ها می‌شود و پوشیدن کفش‌های پاشنه‌بلند.
* مهم‌ترین اقدامات پیشگیرانه
– حفظ تناسب اندام؛ ارتباط بین چاقی و آرتروز زانو کاملاً تأیید شده است. اضافه وزن، فشار بسیار زیادی به مفاصل تحمیل می‌کند. هر ۸ کیلوگرم اضافه وزن طی بیست سال می‌تواند احتمال ابتلا به آرتروز زانو را در آینده تا ۷۰ درصد افزایش دهد. چاقی در بروز آرتروز انگشتان نیز تأثیر دارد اما مکانیسم آن هنوز مشخص نیست.
– تمرینات ورزشی منظم؛ گنجاندن ورزش منظم در برنامه روزانه به حفظ سلامت عمومی، اکسیژن رسانی صحیح به مفاصل و تقویت ماهیچه ها کمک می‌کند. ماهیچه‌های قوی می‌تواند از مفاصل به خصوص زانوها محافظت کند و احتمال بروز آرتروز را کاهش دهد.
– مراقبت از مفاصل؛ توصیه می‌شود هنگام ورزش و کار از آسیب دیدگی مفاصل جلوگیری شود. همچنین باید از وارد کردن فشار زیاد بر مفاصل نیز دوری کرد.
– درمان بیماری‌های مفصلی؛ درمان بیماری های زمینه ساز آرتروز مانند نقرس و آرتریت رماتوئید و کنترل صحیح وضعیت سلامتی می تواند ابتلا به این بیماری مفصلی را کاهش دهد.
