نام مبارک: علی علیه السلام
لقب: اکبر علیه السلام
کنیه شریف: ابوالحسن علیه السلام
نام پدر: حسین علیه السلام
نام مادر: ام لیلی علیها السلام
محل ولادت: مدینه منوره
تاریخ ولادت: ۱۱ شعبان سال ۳۳ هجری
محل شهادت: کربلای معلی
تاریخ شهادت: ۱۰ محرم سال ۶۱ هجری
محل دفن: کربلای معلی
نام قاتل: مُرّهِ بن مُنْقَذْ لعنه الله علیه
طول عمر: ۲۷ سال طبق مشهور
میلاد حضرت علی اکبر علیه السلام
علی اکبر علیه السلام در ۱۱ شعبان سال ۳۳ هجری پیش از کشته شدن عثمان متولد گردید. به این ترتیب در روز عاشورا حدود ۲۷ ساله بوده است دلیل آن نظر متفق مورخان و نسب شناسان است زیرا وی از امام سجاد علیه السلام که در کربلا ۲۳ سال داشته اند بزرگتر بوده است.
پدر گرامی اش امام حسین بن علی بن ابی طالب (ع) و مادر محترمه اش لیلی بنت ابی مرّه بن عروه بن مسعود ثقفی است.
او از طایفه خوش نام و شریف بنی هاشم بود . و به بزرگانی چون پیامبر اسلام(ص)، حضرت فاطمه زهرا(س)، امیر مؤمنان علی بن ابی طالب(ع) و امام حسین (ع) نسبت دارد .
کنیه شریف آن حضرت
در زیارت علی اکبر علیه السلام که ابو حمزه ثمالی از امام صادق علیه السلام روایت نموده، آمده است: «صورت بر قبر گذار و سه بار بگو «صلی الله علیک یا اباالحسن».
شاید این کنیه برای تفأل باشد زیرا فرزندی به نام حسن داشته است.
روایت احمد بن ابونصر بزنطی گواه این مدعاست. بزنطی از حضرت رضا علیه السلام پرسید: آیا می توان با زنی و او ولد پدر او ازدواج کرد؟
حضرت فرمود: اشکالی ندارد.
سپس پرسید: گفته اند علی بن الحسین امام سجاد علیه السلام با دختر امام حسن مجتبی علیه السلام و با ام ولد امام حسن ازدواج نمود.
امام فرمود: چنین نیست. امام سجاد علیه السلام با دختر امام حسن مجتبی ازدواج کرد و ام ولدی که گفتی مربوز به علی بن الحسین است که در کربلا به شهادت رسید و او را نیز به عقد خود درآورد.
این حدیث سندی است که علی اکبر علیه السلام در کربلا کنیزی داشته که برای او فرزندی آورده است.
امام صادق علیه السلام می فرماید:
«صلی الله علیک و علی عترتک و اهل بیتک و آبائک و ابنائک و امهاتک الاخیار الذین اذهب الله عنهم الرجس و طهرهم تطهیرا»
در این زیارت لفظ ابناء جمع است و دلالت بر بیش از دو نفر راد دارد. و عبارت علی عترتک دلالت بر خانواده دارد. عترت به معنی خانواده و فرزندان است که اگر علی اکبر علیه السلام نواده نداشت در کلام امام معصوم علیه السلام که آشنای به فن بلاغت و اقتضاء حال است وارد نمی شد.
فضایل
علی اکبر (ع)، از جوانی مجموعه ای از خوبی ها و فضیلت ها و نمونه ای روشن از فضایل عترت پاک پیامبر بود. حتی کسی چون معاویه هم که دشمن خاندان عصمت بود، به فضایل او اقرار داشت. روزی در حضور معاویه سخن از این بود که «رهبری دینی» شایسته ی کیست؟ حاضران گفتند: تو شایسته ترینی. ولی خود معاویه گفت: نه، چنین نیست. علی فرزند حسین بن علی(ع) شایسته ترین است، چرا که هم از نسل پیامبر است، هم شجاعت بنی هاشم در او جلوه گر است، هم سخاوت بنی امیه!… البته سخاوت بنی امیه ادعای بی اساس است. وقتی از زبان دشمن چنین اعترافی شنیده شود، دوستان چه خواهند گفت؟ این که معاویه در شام، درباره ی او چنین تعبیراتی را بر زبان جاری می کند، نشانه ی آن است که آوازه ی کمالات او فراتر از حجاز رفته بود.
رابطه ی سرشار از ادب و احترام علی اکبر (ع) به پدر و علاقه و محبت پدر به فرزند، در همه ی مراحل زندگی این دو الگوی فضیلت وجود داشت و نهایت و اوج آن، در صحنه ی عاشورا دیده می شود.
