آیا برخی از مردم از پذیرش انتقاد گریزانند؟
- 1. تجربه کودکی:
واکنش ما نسبت به انتقاد بستگی به تجربه ای دارد که در گذشته نزدیک یا بسیار دور به طور مثال( در زمان کودکی) کسب کرده ایم. تجربه کودکی ما از انتقاد و طریقه و طریقه رفتار والدین با ما نقشی بسیار مهم در برخوردمان با انتقاد در بزرگ سالی دارد. بر اثر بینشی که ما از گذشته داریم. اکنون در برابر انتقادی که از ما می شود،واکنش نشان می دهیم و یا انتقاد متقابل می کنیم. چرا افراد دربرابر انتقاد معمولاً واکنش غیر معمول نشان می دهند.
- 2. برچسب زدن ها:
یکی از عناصر اصلی و همگانی انتقاد، القاب و برچسب ها است. کمتر پدر و مادری به این اصل مهم توجه می کنند که آنها باید از رفتار فرزندانشان انتقاد کنند. ولی شخصیت ما را زیر سوال نبرند. بنابراین خاطره های که از گذشته در ذهن ما باقی مانده است، عناوین ناخوشایندی است که به ما لقب داده اند. تو مایه درد سر هستی، تو به جای نخواهی رسید و… جمله های از این قبیل بدین معناست که شما کار اشتباهی انجام داده و یا حرف ناپسندی زده اید بلکه این باور القا می کند که شما نادان هستید.
- 3. احساس طرد شدگی
آنچه ما را نسبت به انتقاد حساس کرده و می کند، احساس طرد شدگی است. وقتی کسی از ما انتقاد می کند، آن را برخوردی دوستانه که هدفش منافع ماست؛ به شمار نمی آوریم، بلکه به حسادت مخالفت شخص، تنبیه، بی محیتی، و گاهی نفی کردن کامل خود می گذاریم. ما تقریباً حق داریم که انتقاد در امری منفی و غیر دوستانه تلقی کنیم، گاهی بر این گمان هستیم که ممکن است طرف مقابل قصد برتری طلبی داشته باشد و بخواهد برتری خود را به نحوی به ما ثابت کند. بنابراین، چنین می نماییم که با انتقاد آنان ما «بازنده» و آنها «برنده» خواهند شد. به همین دلیل است که انتقاد، همچو زمین مین گذاری شده محیطی حساس و احتیاط آمیز است.
خود خواهی
از جمله دلایل انتقاد گریزی اعتقاد به درستی افکار و اندیشه خود و نادرستی افکار دیگران است. انسان گاهی به خاطر «حب نفس»، یا عیوب خود را نمی بینید و نمی فهمید، یا حاضر نیست خود را دارای عیب و نقص بداند، از این رو نقد و تذکر دیگران را هم بر غرض ورزی و دشمنی حمل می کند.
- احساس ضعف
تا زمانی که انسان و حال ضعف باشد و وقتی کسی از او نقد کند، نمی تواند زیرا تحمل کند زیرا کسی که ضعیف باشد، انتقاد کنند را دشمن خود می پندارد.
- 6. پایین بودن اعتقاد به نفس
افرادی که اعتماد به نفس پایینی دارند از انتقاد فرار می کنند، از کوره در می روند، پر خاش می کنندو ناسزا می گویند کسی که اعتماد به نفس بالا ددارد از انتقاد نمی ترسد و از طرس واقعیت های اطراف خود ( از جمله همین انتقاد) را بیش از حد بزرگ می کند.
- شک و تردید در حسن نیت انتقاد کننده
گاهی ممکن است در حسن نیت و خیر خواهی و نظر دوستانه کسی که دشک و تردید داشته باشیم و در نتیجه به آنچه که نقد می کند، توجه نکنیم.
- تکبر
تکبر و خودخواهی جلوه های گوناگونی دارد. یکی هم غرور در مقابل نقد است. از آن طرف، «نقد پذیری»، نشانه نوعی غرور و تکبر و عامل در جان زدن در ورطه بدیها و کاستیهاست. گاهی ناب ترین موعظه ها و تذکر ها هم، وقتی به دل های دارای کبر می رسد، با «عدم پذیرش» مواجه می گردد و انسان محروم می سازد. به تعبیر امام علی(علیه السلام) میان شما و بنده حجاب و پرده ای از غرور افکنده شده است.
آینه چون عیب تو بنموده است خود شکن، آینیه شکستن خطاست
