اشاره

1- فضیلت علمای شیعه
قال الامام العسکری علیه السلام : قال علی بن محمدعلیهماالسلام: «لو لا من یبقی بعد غیبة قائمکم علیه السلام من العلماء، الداعین الیه، و الدالین علیه، و الذابین عن دینه بحجج الله، و المنقذین لضعفاء عبادالله من شباک ابلیس و مردته، و من فخاخ النواصب، لما بقی أحد الا ارتد عن دین الله، ولکنهم الذین یمسکون أزمة قلوب ضعفاء الشیعة کما یمسک صاحب السفینة سکانها، أولئک هم الأفضلون عندالله عزوجل.»
امام عسکری علیه السلام از امام هادی علیه السلام نقل می‌کند که فرمود:
اگر پس از غیبت قائم آل محمد عجل الله تعالی فرجه الشریف، از عالمان کسی نمی‌ماند که به سوی خدا دعوت، و راهنمایی کند، و با [براهین و] حجج الهی از دینش دفاع کند، و بندگان ناتوان خدا را از دام‌های ابلیس و سرکشان، و از تله‌های نواصب (1) برهاند، همه از دین خدا برمی‌گشتند، ولی ایشان زمام دل‌های شیعیان ناتوان را [در دریای توفانی جهل و ظلم]، همچون ناخدای سکان دار کشتی در دست دارند، ایشان نزد خدای سبحان برترین منزلت را دارند.
2- مال حرام
کلینی با سند خود از داوود صرمی نقل می‌کند که گفت: امام هادی علیه¬السلام فرمود: داوود! حرام، رشد و فزونی ندارد، و اگر هم داشته باشد برکت ندارد، و آنچه از حرام انفاق شود، پاداش ندارد، و آنچه از حرام پس از انسان باقی می‌ماند، توشه‌ی آتش او خواهد بود. (2)
3- قال علیه¬السلام: «مَنِ اتَّقَی اللَّهَ یُتَّقَی، وَ مَنْ أَطَاعَ اللَّهَ یُطَاعُ، وَ مَنْ أَطَاعَ الْخَالِقَ لَمْ یُبَالِ سَخَطَ الْمَخْلُوقِینَ، وَ مَنْ أَسْخَطَ الْخَالِقَ فَقَمَنٌ أَنْ یَحُلَّ بِهِ سَخَطُ الْمَخْلُوقِین.» (3)
فرمود: کسی که تقوی الهی را رعایت نماید و مطیع احکام و مقررات الهی باشد، دیگران مطع او می‌شوند. و هر شخصی که اطاعت از خالق نماید، باکی از دشمنی و عداوت انسان‌ها نخواهد داشت؛ و چنانچه خدای متعال را با معصیت و نافرمان خود به غضب درآورد، پس سزاوار است که مورد خشم و دشمنی انسان‌ها قرار گیرد.
4- قال علیه¬السلام : «مِنْ أَنِسَ بِاللَّهِ اسْتَوْحَشَ مِنَ النَّاس، و علامة الأنس بالله الوحشة من الناس.»(4)
فرمود: کسی که با خداوند متعال مونس باشد و او را أنیس خود بداند، از مردم احساس وحشت می‌کند. و علامت و نشانه أنس با خداوند وحشت از مردم است - یعنی از غیر خدا نهراسیدن و از مردم احتیاط و دوری کردن -.
5- قال علیه¬السلام: «السهر ألذ المنام، و الجوع یزید فی طیب الطعام.»(5)
فرمود: شب زنده¬داری، خواب بعد از آن را لذیذ می‌گرداند؛ و گرسنگی در خوشمزگی طعام می‌افزاید - یعنی هر چه انسان کمتر بخوابد بیشتر از خواب لذت می‌برد و هر چه کم خوراک باشد مزه غذا گواراتر خواهد بود -.
6- قال علیه¬السلام: « الْهَزْلُ فُکَاهَةُ السُّفَهَاءِ، وَ صِنَاعَةُ الْجُهَّال.» (6)
فرمود: مسخره کردن و شوخی‌های -بی‌مورد- از بی‌خردی است و کار انسان‌های نادان می‌باشد.
7- قال علیه¬السلام: « النَّاسُ فِی الدُّنْیَا بِالْأَمْوَالِ وَ فِی الْآخِرَةِ بِالْأَعْمَال.» (7)
فرمود: مردم در دنیا به وسیله ثروت و تجملات شهرت می‌یابند ولی در آخرت به وسیله اعمال محاسبه و پاداش داده خواهند شد.
8- قال علیه¬السلام: «مخالطة الأشرار تدل علی شرار من یخالطهم.»(8)
فرمود: همنشین شدن و معاشرت با افراد شرور نشانه پستی و شرارت تو خواهد بود.
9- قال علیه¬السلام: «یَأْتِی عُلَمَاءُ شِیعَتِنَا الْقَوَّامُونَ لِضُعَفَاءِ مُحِبِّینَا وَ أَهْلِ وَلَایَتِنَا یَوْمَ الْقِیَامَةِ، وَ الْأَنْوَارُ تَسْطَعُ مِنْ تِیجَانِهِم.» (9)
فرمود: علماء و دانشمندانی که به فریاد دوستان و پیروان ما برسند و از آن‌ها رفع مشکل نمایند، روز قیامت در حالی محشور می‌شوند که تاج درخشانی بر سر دارند و نور از آن‌ها می‌درخشد.
10- قال علیه¬السلام: « اذْکُرْ مَصْرَعَکَ بَیْنَ یَدَیْ أَهْلِکَ- وَ لَا طَبِیبَ یَمْنَعُکَ وَ لَا حَبِیبَ یَنْفَعُک.»(10)
فرمود: به یاد آور و فراموش نکن آن حالت و موقعی را که در میان جمع اعضاء خانواده و آشنایان قرار می‌گیری و لحظات آخر عمرت سپری می‌شود و هیچ پزشکی و دوستی - و ثروتی - نمی‌تواند تو را از آن حالت نجات دهد.
11- قال علیه¬السلام: « الْحِکْمَةُ لَا تَنْجَعُ فِی الطِّبَاعِ الْفَاسِدَة.»
فرمود: حکمت اثری در دل‌ها و قلب‌های فاسد نمی‌گذارد.
12- قال علیه¬السلام: « مَنْ رَضِیَ عَنْ نَفْسِهِ کَثُرَ السَّاخِطُونَ عَلَیْه.»
فرمود: هر که از خود راضی باشد بدگویان او زیاد خواهند شد.
13- قال علیه¬السلام: « الْمُصِیبَةُ لِلصَّابِرِ وَاحِدَةٌ وَ لِلْجَازِعِ اثْنَتَان.»
فرمود: مصیبتی که بر کسی وارد شود و صبر و تحمل نماید، تنها یک ناراحتی است؛ ولی چنانچه فریاد بزند و جزع کند دو ناراحتی خواهد داشت.
14- قال علیه¬السلام : « إِنَّ لِلَّهِ بِقَاعاً یُحِبُّ أَنْ یُدْعَی فِیهَا فَیَسْتَجِیبَ لِمَنْ دَعَاهُ، وَ الْحَیْرُ مِنْهَا.»
فرمود: برای خداوند بقعه‌هایی است که دوست دارد در آن‌ها خدا خوانده شود تا آن دعاها را مستجاب گرداند که یکی از بقعه‌ها حائر و حرم امام حسین علیه¬السلام خواهد بود. 15- قال علیه¬السلام: «مَنْ هَانَتْ عَلَیْهِ نَفْسُهُ فَلَا تَأْمَنْ شَرَّه.»
فرمود: هر کس به خویشتن اهانت کند (کنترل نفس نداشته باشد) خود را از شر او در أمان ندان.
16- قال علیه¬السلام: «لَمْ یَزَلِ اللَّهُ وَحْدَهُ لَا شَیْ‌ءَ مَعَهُ، ثُمَّ خَلَقَ الْأَشْیَاءَ بَدِیعاً، وَ اخْتَارَ لِنَفْسِهِ أَحْسَنَ الْأَسْمَاءِ.»
فرمود: خداوند از أزل، تنها بود و چیزی با او نبود، تمام موجودات را با قدرت خود آفریده، و بهترین نام‌ها را برای خود برگزید.
17- قال علیه¬السلام: «إِذَا قَامَ الْقَائِمِ یَقْضِی بَیْنَ النَّاسِ بِعِلْمِهِ کَقَضَاءِ دَاوُدَ علیه‌السلام وَ لَا یَسْأَلُ الْبَیِّنَة.»
فرمود: زمانی که حضرت حجت عجل الله تعالی فرجه الشریف قیام نماید در بین مردم به علم خویش قضاوت می¬نماید؛ همانند حضرت داود علیه¬السلام که از دلیل و شاهد سؤال نمی‌فرماید.
18- قال علیه¬السلام: «مَنْ أَطَاعَ الْخَالِقَ لَمْ یُبَالِ سَخَطَ الْمَخْلُوقِینَ وَ مَنْ أَسْخَطَ الْخَالِقَ فَقَمَنٌ أَنْ یَحُلَّ بِهِ سَخَطُ الْمَخْلُوقِین.»
فرمود: هر کس مطیع و پیرو خدا باشد از قهر و کارشکنی دیگران باکی نخواهد داشت.
19- قال علیه¬السلام: «الْعِلْمُ وِرَاثَةٌ کَرِیمَةٌ وَ الْآدَابُ حُلَلٌ حِسَانٌ وَ الْفِکْرَةُ مِرْآةٌ صَافِیَةٌ.»
فرمود: علم و دانش بهترین یادبود برای انتقال به دیگران است، ادب زیباترین نیکی‌ها است و فکر و اندیشه آئینه¬ی صاف و تزیین کننده¬ی اعمال و برنامه‌ها است.
20- قال علیه¬السلام: « الْعُجْبُ صَارِفٌ عَنْ طَلَبِ الْعِلْمِ، دَاعٍ إِلَی الغَمْطِ وَ الْجَهْلِ.»
فرمود: خودبینی و غرور، انسان را از تحصیل علوم باز می‌دارد و به سمت حقارت و نادانی می‌کشاند.
21- قال علیه¬السلام: « الْعِتَابُ مِفْتَاحُ الثِّقَالِ وَ الْعِتَابُ خَیْرٌ مِنَ الْحِقْد.»
فرمود: (مواظب باش که) عتاب و پرخاش گری، مقدمه و کلید غضب است، ولی در هر حال پرخاش گری نسبت به کینه و دشمنی درونی بهتر است (چون کینه، ضررهای خطرناک تری را در بردارد).
22- قال علیه¬السلام: «إِنَّ لِشِیعَتِنَا بِوَلَایَتِنَا لَعِصْمَةً، لَوْ سَلَکُوا بِهَا فِی لُجَّةِ الْبِحَارِ الْغَامِرَةِ.»
فرمود: همانا ولایت ما اهل بیت برای شیعیان و دوستانمان پناهگاه أمنی می‌باشد که چنانچه در همه¬ی امور به آن تمسک جویند، بر تمام مشکلات (مادی و معنوی) فایق آیند.
23- قال: سألته عن الحلم؟ فقال علیه¬السلام: «هو أن تملک نفسک و تکظم غیظک، و لا یکون ذلک الا مع القدرة.»
یکی از اصحاب از آن حضرت پیرامون معنای حلم و بردباری سؤال نمود
حضرت در پاسخ فرمود: این که در هر حال مالک نفس خود باشی و خشم خود را فرو بری و آن را خاموش نمائی و این تحمل و بردباری در حالی باشد که توان مقابله با شخصی را داشته باشی.
24- قال علیه¬السلام: «إِنَّ اللَّهَ جَعَلَ الدُّنْیَا دَارَ بَلْوَی وَ الْآخِرَةَ دَارَ عُقْبَی، وَ جَعَلَ بَلْوَی الدُّنْیَا لِثَوَابِ الْآخِرَةِ سَبَباً وَ ثَوَابَ الْآخِرَةِ مِنْ بَلْوَی الدُّنْیَا عِوَضاً.»
فرمود: همانا خداوند، دنیا را جایگاه بلاها و امتحانات و مشکلات قرار داد؛ و آخرت را جایگاه نتیجه گیری زحمات، پس بلاها و زحمات و سختی‌های دنیا را وسیله¬ی رسیدن به مقامات آخرت قرار داد و اجر و پاداش زحمات دنیا را در آخرت عطا می‌فرماید.